Leki biologiczne

[Margaret74]

Leki biologiczne to niskocząsteczkowe,biologicznie czynne białka,które działają przeciwzapalnie poprzez wpływ na receptory komórkowe i interakcje między nimi.Wytwarzana są metodami inżynierii genetycznej. Według obowiązujących standardów,terapie biologiczne należy rozważyć po nieskutecznym leczeniu skojarzonym kilkoma klasycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby(LMPCh)


Zastosowanie leków biologicznych w chorobach reumatycznych

Irena Zimmermann-Górska

Wstęp

Leki biologiczne to przeciwciała monoklonalne lub receptory, które wiążą się z czynnikami humoralnymi, a także z komórkami uczestniczącymi w odpowiedzi immunologicznej, autoimmunizacji i zapaleniu. Działanie tych leków ma na celu zahamowanie wymienionych procesów.
Ingerując w zjawiska toczące się w ustroju, leki biologiczne obarczone są równocześnie możliwością wywoływania reakcji niepożądanych – mogą być immunogenne lub sprzyjać autoimmunizacji, ułatwiać szerzenie się zakażeń, indukować powstawanie nowotworów lub proces demielinizacji, a także uszkadzać układ krwiotwórczy. Nieznane są jeszcze zagrożenia wynikające z ewentualnego stosowania leków biologicznych przez kobiety w ciąży.
Przygotowanie tych leków jest niezwykle złożoną procedurą i opiera się głównie na inżynierii genetycznej, co wiąże się ze znacznymi kosztami – w konsekwencji cena preparatów jest bardzo wysoka.
Pomimo tych wad, leki biologiczne stały się obecnie alternatywą w terapii wielu chorób – zwłaszcza o podłożu autoimmunologicznym – w sytuacjach, gdy zawodzą środki tradycyjne. Zajęły one znaczącą pozycję w reumatologii, szczególnie w leczeniu chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Co 2 lata ukazują się ustalenia zespołu ekspertów Europejskiej Ligi do Walki z Chorobami Reumatycznymi (EULAR), dotyczące wskazań do stosowania leków biologicznych, ich dawkowania i wywoływanych przez nie objawów niepożądanych [1].

Inhibitory czynnika martwicy nowotworów a (TNF-α)

TNF-α wytwarzają makrofagi i aktywowane limfocyty T. Jest to białko związane z błoną komórkową, które pod wpływem działania enzymów proteolitycznych może się także znaleźć w surowicy lub w płynach ustrojowych w postaci rozpuszczalnej. Wyróżnia się 2 receptory dla TNF – 75 kilodaltonów (kDa), czyli receptor p75, i 55 kDa, czyli receptor p55. Obydwa obecne są na powierzchni komórek i w postaci rozpuszczalnej.
Łącząc się w ustroju ze swoimi receptorami, TNF-α powoduje rozpoczęcie kaskady sygnałów, m.in. aktywację jednego z czynników transkrypcji – czynnika jądrowego kappa B (NF-kB).
W niskim stężeniu TNF-α uczestniczy w reakcji zapalnej ułatwiającej przechodzenie do tkanek granulocytów obojętnochłonnych, limfocytów i monocytów poprzez zwiększenie ekspresji cząsteczek adhezyjnych (ICAM-1, VCAM-1, E-selektyny) w obrębie śródbłonka. Powoduje także aktywację komórek uczestniczących w procesie zapalnym. TNF-α obecny w wysokim stężeniu przyczynia się natomiast do uruchomienia kaskady dalszych cytokin prozapalnych (IL-1, IL-6, czynnika stymulującego wzrost kolonii granulocytów i makrofagów – GM-CSF). Powoduje ponadto zwiększone wytwarzanie mediatorów reakcji zapalnej (prostaglandyn, leukotrienów i czynnika aktywującego płytki), czynników powodujących neoangiogenezę i chemokin. Wpływa również na ekspresję receptorów układu HLA.
Łącznie z IL-1, TNF-α oddziałuje na metabolizm tkanki łącznej – indukuje proliferację fibroblastów i wzmaga produkcję metaloproteinaz (kolagenazy, stromelizyny i agrekanazy), a hamuje wytwarzanie substancji pozakomórkowej przez chondrocyty, co w konsekwencji prowadzi do niszczenia chrząstki stawowej. TNF-α powoduje także destrukcję tkanki kostnej poprzez aktywację osteoklastów.
TNF-α indukuje produkcję białek ostrej fazy, może powodować zwiększoną krzepliwość krwi, supresję układu krwiotwórczego, a także przyczyniać się do wystąpienia reakcji bólowej i – poprzez wpływ na podwzgórze – gorączki towarzyszącej zapaleniu.
Obecność TNF-α w wysokim stężeniu stwierdza się w błonie maziowej i w płynie stawowym w obrębie stawów objętych procesem zapalnym w przebiegu RZS. Wiadomo również, że białko to odgrywa istotną rolę w wielu innych chorobach reumatycznych. Kluczowa rola TNF-α w ich patogenezie stała się powodem, dla którego jest on pierwszą cytokiną przeciwko której przygotowano inhibitory – leki biologiczne. Hamują one wszystkie opisane wyżej mechanizmy działania TNF-α w ustroju. Ostatnio wykazano ponadto zahamowanie dojrzewania komórek dendrytycznych pod ich wpływem, co prowadzi do zmniejszonego uwalniania chemokin. Stwierdzono ponadto zmniejszenie pod ich wpływem aktywacji dopełniacza.
Inhibitory TNF-α stosuje się najczęściej u chorych na RZS, zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa (spondyloartropatie seronegatywne) – zwłaszcza zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), łuszczycowe zapalenie stawów i zapalenia stawów w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jelit (głównie choroby Leśniowskiego i Crohna) oraz młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów. Podejmuje się również próby leczenia inhibitorami TNF-α innych chorób zapalnych, m.in. sarkoidozy, łuszczycy i zapalenia tęczówki.

Obecnie stosuje się 3 leki hamujące TNF-α, tj. infliksymab, etanercept i adalimumab [1].

Infliksymab to chimeryczne przeciwciało monoklonalne, uzyskane przez połączenie stałego regionu ludzkiej IgG1k (70%) z regionem zmiennym immunoglobuliny G mysiej (30%), będącej przeciwciałem przeciw ludzkiemu TNF-α o wysokiej sile wiązania (ryc. 1.). Działanie tego leku polega na wiązaniu TNF-α zarówno w postaci rozpuszczalnej, jak i związanego z błoną komórkową, a także hamowaniu wiązania się cytokiny z jej receptorami.
Infliksymab podany dożylnie w dawce 3 mg/kg ma okres półtrwania ok. 9 dni. Osiąga nieco wyższe stężenie w surowicy, gdy stosuje się go równocześnie z metotreksatem (MTX). Zalecana dawka infliksymabu u chorych na RZS to 3 mg/kg na początku leczenia, po 2. i 6. tyg. od pierwszej infuzji, a później w odstępach 8 tyg. W chorobie Leśniowskiego i Crohna podaje się wyższe dawki, tj. 5 mg/kg. Dawka metotreksatu to najczęściej 7,5 mg raz w tygodniu.
Infliksymab stosowany u chorych na RZS łącznie z metotreksatem pozwala na zmniejszenie aktywności procesu zapalnego oraz zahamowanie destrukcji kości. Wykazano, że szczególne znaczenie ma zastosowanie tego leczenia we wczesnym okresie choroby w jej agresywnej postaci [1–8].
Infliksymab jest skuteczny także w leczeniu wielu innych chorób reumatycznych, szczególnie spondyloartropatii [9–13].
Etanercept uzyskano poprzez połączenie dwóch ludzkich receptorów p75 TNF-α z fragmentem Fc ludzkiej IgG1 (ryc. 2.). Lek ten blokuje dwa z trzech miejsc wiążących na cząsteczce TNF-α, przez co uniemożliwia jego wiązanie się z receptorami związanymi z błoną komórkową.
Etanercept podany podskórnie w dawce 25 mg wchłania się wolno i osiąga najwyższe stężenie po ok. 50 godz. Czas jego półtrwania wynosi ok. 70 godz. Lek ten podaje się w dawce 25 mg 2 razy w tyg. lub 50 mg raz w tyg.
Można go stosować jako monoterapię lub łączyć z podawaniem leków modyfikujących proces zapalny, głównie z metotreksatem.
Odległe badania skuteczności i tolerancji etanerceptu u chorych na RZS wykazały jego dużą skuteczność przeciwzapalną i zdolność hamowania postępu zmian radiologicznych [1, 7, 8, 11].
Etanercept jest coraz częściej stosowany u chorych z zapaleniami stawów, obejmującymi stawy kręgosłupa, szczególnie w przebiegu ZZSK oraz młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów [11, 16, 17]. Lek zastosowany w przypadkach choroby Leśniowskiego i Crohna hamował proces zapalny w obrębie kręgosłupa, ale nie miał wpływu na objawy ze strony jelit [18].
Adalimumab(Humira) to przeciwciało monoklonalne, uzyskiwane drogą inżynierii genetycznej, poprzez celowaną selekcję naturalnie występujących genów ludzkiej immunoglobuliny G1 o wysokim powinowactwie do TNF (ryc. 3.).
Lek działa, wiążąc zarówno TNF-α związany z błoną komórkową, jak i jego postać rozpuszczalną. Okres półtrwania adalimumabu – podobnie jak natywnej IgG1 – wynosi ok. 2 tyg.
Podaje się go drogą podskórną. Zalecana dawka to 40 mg co 2. tydz.
Adalimumab stosuje się zarówno jako monoterapię, jak i w leczeniu skojarzonym z lekami modyfikującymi proces zapalny, głównie z metotreksatem. Wykazano jego skuteczność u chorych, u których nie uzyskano poprawy pod wpływem innych inhibitorów TNF-α. U chorych na RZS leczonych adalimumabem obserwowano zmniejszenie nasilenia objawów zapalnych i zahamowanie procesu destrukcji tkanek stawowych [1, 7, 19, 20, 22].
Objawy niepożądane podczas stosowania inhibitorów TNF-α
Omówione powyżej leki są na ogół dobrze tolerowane. Należy jednak pamiętać, że TNF-α odgrywa istotną rolę w homeostazie układu immunologicznego. Jego blokowanie stwarza ryzyko zakażeń, powstawania zmian nowotworowych, indukcji reakcji immunologicznej na lek lub autoimmunizacji, zmian demielinizacyjnych w układzie nerwowym, uszkodzenia szpiku kostnego czy nasilenia objawów niewydolności serca. Objawy nietolerancji inhibitorów TNF-α mogą obejmować także odczyny po infuzjach dożylnych lub reakcje miejscowe po wstrzyknięciach podskórnych [1].
Do drobnoustrojów stwarzających największe zagrożenie u chorych otrzymujących inhibitory TNF-α należą prątki gruźlicy, Pneumocystis carinii, Listeria monocytogenes i Legionella. Częste są także zakażenia grzybicze. Zakażenia dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, zatok i dróg moczowych. Należy pamiętać, że działanie leków biologicznych może maskować początkowe objawy związane z zakażeniami.
U chorych, u których ustalono wskazania do leczenia inhibitorami TNF-α, należy zwrócić szczególną uwagę na zakażenia prątkami gruźlicy. Fakt, że objawy gruźlicy u chorych otrzymujących te leki obserwowano najczęściej w pierwszych tygodniach leczenia, przemawia za uaktywnieniem w tych przypadkach utajonej gruźlicy. W związku z tym z pacjentami, u których planuje się stosowanie leków biologicznych – szczególnie inhibitorów TNF-α – należy przeprowadzić dokładny wywiad dotyczący chorób przebytych, kontaktu z osobami chorymi na gruźlicę i wywiad rodzinny. Zwiększone zagrożenie zakażeniem istnieje na niektórych obszarach świata, u osób przebywających w ciężkich warunkach, a także zakażonych wirusem HIV. Obowiązuje zasada, iż przed rozpoczęciem podawania leków z omawianej grupy należy wykonać próbę tuberkulinową i zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. W przypadku dodatniego wyniku próby, mimo że nie stwierdza się objawów czynnego zakażenia, obowiązuje leczenie gruźlicy. Należy pamiętać, że w trakcie terapii biologicznej uaktywnione zakażenie gruźlicze może rozwijać się poza układem oddechowym, często w obrębie węzłów chłonnych o różnym umiejscowieniu. W Polsce leczenie utajonej gruźlicy prowadzi się zgodnie z Narodowym Programem Zwalczania Gruźlicy [23].
Leki biologiczne są immunogenne i mogą powodować tworzenie swoistych przeciwciał, co z kolei może stać się przyczyną osłabienia ich skuteczności [24]. Powstawanie kompleksów między cząsteczkami leku a przeciwciałami wywołuje często wiele objawów niepożądanych. Podawany równocześnie metotreksat może zmniejszać nasilenie tworzenia tych przeciwciał.
U ok. 10% chorych leczonych inhibitorami TNF-α dochodzi do tworzenia przeciwciał przeciwjądrowych, przeciw dsDNA i przeciw nukleosomom [1, 25, 26]. W 0,2–0,4% przypadków obserwuje się objawy tocznia układowego indukowanego przez leki – objawy te ustępują po przerwaniu leczenia [1, 27, 28]. Po 3 mies. stosowania tych leków stwierdzano w surowicy obecność przeciwciał przeciwkardiolipinowych, ze znamiennie wyższą częstością w porównaniu z wynikami badań na początku leczenia [29].
Stosowanie inhibitorów TNF-α – zgodnie z rolą, jaką w ustroju pełni ta cytokina – mogłoby ułatwiać rozwój zmian nowotworowych. Ocena takiego działania jest jednak niezwykle trudna, gdyż np. u chorych na RZS lub chorobę Leśniowskiego i Crohna, którzy nie otrzymywali leków biologicznych, nowotwory – szczególnie chłoniaki, a także choroby rozrostowe układu krwiotwórczego – diagnozuje się częściej niż w ogólnej populacji. Ponadto chorzy ci otrzymują często inne leki, które także predysponują do rozwoju nowotworów (związki immunosupresyjne) [30–33].
U chorych na RZS leczonych inhibitorami TNF-α obserwowano występowanie stwardnienia rozsianego i innych zespołów związanych z demielinizacją, zapalenia nerwu wzrokowego, a także zaostrzenie ich objawów [1, 34]. W nielicznych przypadkach występowała pancytopenia. Mechanizm uszkodzenia układu krwiotwórczego pod wpływem inhibitorów TNF-α nie został dotychczas wyjaśniony – należy jednak zawsze ostrożnie podejmować decyzję o zastosowaniu tych leków u chorych, u których wcześniej stwierdzono obniżenie liczby elementów morfotycznych krwi [1].
Ocena wpływu inhibitorów TNF-α na występowanie niewydolności serca, nasilanie się jej objawów lub zwiększoną śmiertelność z jej powodu, jest niezwykle trudna u chorych na RZS, jak wiadomo bowiem jednym z powikłań tej choroby jest wczesna miażdżyca. Zaleca się dużą ostrożność w stosowaniu omawianych leków u chorych z objawami niewydolności serca, a w przypadkach zaliczanych do klasy III lub IV wg NYHA leki te uważa się za przeciwwskazane [35].
U niektórych chorych otrzymujących inhibitory TNF-α stwierdza się objawy uszkodzenia wątroby, manifestujące się podwyższoną aktywnością enzymów wątrobowych – konieczna jest więc stała kontrola tych parametrów. Nie ma jednak możliwości sprawdzenia, czy powyższe zaburzenia związane są z lekami biologicznymi, czy też są wynikiem działania innych równocześnie stosowanych związków.
Uważa się, że przed rozpoczęciem leczenia chorych, u których istnieją wskazania do stosowania inhibitorów TNF-α, powinno się zbadać, czy nie doszło do zakażenia HBV. W razie przewlekłego zakażenia, zanim podejmie się decyzję co do leczenia inhibitorami TNF-α, należy przeprowadzić dokładną diagnostykę i ewentualnie zastosować leki przeciwwirusowe. Według niektórych autorów stosowanie inhibitorów TNF-α u chorych z zakażeniem HBV jest przeciwwskazane [36, 37].
W przebiegu zakażenia HCV obserwuje się zwiększone stężenie TNF-α, będącego jednym z głównych czynników uczestniczących w reakcji ustroju na obecność wirusa. Dotychczas nie ustalono, czy blokowanie tej cytokiny u chorych z przewlekłym zakażeniem HCV będzie korzystne [36].
Zakażenie HIV towarzyszy rzadko RZS, częściej natomiast diagnozuje się je u chorych na zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa.
TNF-α uczestniczy w patogenezie zmian chorobowych wywołanych przez zakażenie HIV, ułatwiając m.in. apoptozę aktywowanych limfocytów T CD4+ i przyczyniając się do narastającego niedoboru odporności. U osób zakażonych wirusem stwierdza się podwyższone stężenie TNF-α w surowicy, przy czym najwyższe jego wartości towarzyszą równoczesnym zakażeniom bakteryjnym, szczególnie prątkami gruźlicy. Doświadczenie w stosowaniu inhibitorów TNF-α w przebiegu chorób reumatycznych z towarzyszącym zakażeniem HIV jest niewielkie. Uważa się jednak, że leczenie takie jest możliwe w przypadkach, gdy nie ma zbyt dużej immunosupresji i przy ścisłym monitorowaniu. Zagrożenie dla tych chorych stanowi duża skłonność do dodatkowych zakażeń [1, 36].
Dotychczas przeprowadzono nieliczne obserwacje u kobiet, u których ciąża rozpoczęła się podczas leczenia inhibitorami TNF-α. W przypadkach tych nie zauważono powikłań położniczych, leki te jednak po stwierdzeniu ciąży odstawiano [1]. Inhibitory TNF-α stosuje się także u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Dotychczas nie dokonano oceny wpływu tych leków na rozwój dzieci [1].

Przeciwwskazania do stosowania inhibitorów TNF-α

Leczenie inhibitorami TNF-α jest bezwzględnie przeciwwskazane u chorych, u których rozpoznano nowotwór złośliwy, objawy ciężkiego zakażenia lub posocznicy, aktywnej lub utajonej gruźlicy, niewydolności serca klasy III lub IV wg NYHA, stwardnienia rozsianego, zapalenia nerwu wzrokowego i w przypadku nadwrażliwości na te leki [1].
Dużą ostrożność zaleca się przy podejmowaniu decyzji o tej metodzie leczenia u chorych z niewydolnością serca klasy I lub II, u chorych z zakażeniem HIV, wirusami zapalenia wątroby typu B lub C, w przebiegu innych przewlekłych zakażeń, u chorych w okresie remisji zmian nowotworowych, u kobiet w ciąży i podczas laktacji oraz wówczas, gdy zamierza się zastosować leczenie kombinowane z inhibitorem IL-1 – anakinrą. Połączenie to jak stwierdzono stwarza zagrożenie ciężkimi zakażeniami [1].
Chorym leczonym inhibitorami TNF-α należy zalecić unikanie stosowania szczepionek zawierających żywe drobnoustroje, zwracanie uwagi na objawy zakażeń. Powinno się ściśle monitorować rodzaj i dawkę podawanych równocześnie leków immunosupresyjnych [1].

Inhibitory innych cytokin pozapalnych
Inhibitor interleukiny-1 (IL-1) – anakinra, to rekombinowany, nieglikozylowany homolog jej receptora (IL-1Ra), stosowany we wstrzyknięciach podskórnych. Wskazaniem do leczenia anakinrą jest przede wszystkim RZS w aktywnym okresie choroby, po stwierdzeniu nieskuteczności innych leków modyfikujących proces zapalny, także inhibitorów TNF-α. Pod jej wpływem zaobserwowano zmniejszenie aktywności procesu zapalnego, a także hamowanie postępu zmian w stawach ocenianych badaniem radiologicznym. Anakinrę stosowano także w leczeniu choroby Stilla u osób dorosłych [1] oraz w zapaleniu stawów w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego (TRU) [38].
Inhibitor receptora IL-6 (MRA) jest stosowany od niedawna i trudno ocenić jego przydatność [39]. Liczne badania kliniczne dotyczą obecnie możliwości blokowania kolejnych cytokin prozapalnych [40–44].

Hamowanie czynności limfocytów B

Limfocyty B pełnią kluczową rolę w patogenezie chorób autoimmunologicznych jako komórki odpowiedzialne za tworzenie autoprzeciwciał, prezentację autoantygenów, produkcję cytokin i wpływ na funkcję komórek dendrytycznych.
Swoistym markerem limfocytów B jest antygen CD20, związany z ich powierzchnią we wczesnym okresie dojrzewania (limfocyty pre-B) i z powierzchnią dojrzałych limfocytów.
Lekiem biologicznym, który zapobiega patogennej roli limfocytów B w chorobach autoimmunologicznych, jest rituksymab – chimeryczne przeciwciało monoklonalne przeciw CD20, będące immunoglobuliną IgG1k, której cząsteczka składa się z łańcuchów lekkich mysich i łańcuchów ciężkich pochodzenia ludzkiego.
Rituksymab znalazł zastosowanie w leczeniu chłoniaków nieziarnicznych B-komórkowych, czerwienicy prawdziwej, zapaleń naczyń, tocznia rumieniowatego układowego, zapalenia wielomięśniowego i twardziny układowej. Lek podaje się w infuzjach dożylnych w dawce 1000 mg, 2-krotnie, w odstępie 2 tyg. U chorych na RZS uzyskiwano znaczne zmniejszenie aktywności procesu zapalnego w stawach, które utrzymywało się przez 48 tyg. obserwacji. Lek ten może być stosowany jako monoterapia, a także w połączeniu z metotreksatem lub cyklofosfamidem, równocześnie podaje się ponadto metyloprednizolon. Wstępne pozytywne wyniki leczenia nie pozwalają jeszcze na pełną ocenę przydatności rituksymabu w leczeniu RZS ani ocenę częstości objawów niepożądanych związanych z leczeniem [45–47].

Hamowanie cząsteczek sygnału drugiego

Aktywacja limfocytów T, od której rozpoczyna się odpowiedź immunologiczna i proces zapalny, wymaga dwóch sygnałów między limfocytami a komórkami prezentującymi antygen (APC). Sygnał pierwszy to połączenie receptora limfocytu T z prezentowanym antygenem i cząsteczką antygenu HLA związanego z błoną komórkową APC. Sygnał drugi to kontakt między tymi komórkami za pośrednictwem wielu innych cząsteczek wzmacniających przekazywanie informacji. Do cząsteczek sygnału drugiego należą CD80 lub CD86 znajdujące się na APC, które łączą się z cząsteczkami CD28 na limfocytach T. To połączenie można zablokować antygenem, który przejściowo pojawia się na powierzchni limfocytów T (T – lymphocyte-associated antigen 4), tj. CTLA 4. Antygen ten łączy się z CD80 i CD86 dużo silniej niż z CD28 – może więc częściowo zablokować aktywację limfocytów T. Przez połączenie stałego regionu ludzkiej IgG1 z ludzkimi CTLA4 powstał lek – abatacept. Został on już zastosowany u chorych na RZS, u których nie uzyskano zmniejszenia aktywności procesu zapalnego pod wpływem leczenia metotreksatem. Lek ten podawano w infuzjach dożylnych równocześnie z MTX. Wstępne wyniki leczenia dowiodły jego skuteczności przeciwzapalnej i zdolności hamowania postępu zmian destrukcyjnych w stawach [1, 48, 49].
Stopniowo zwiększają się możliwości wykorzystania leków biologicznych, wzrasta doświadczenie stosujących je lekarzy, a odległa obserwacja chorych pozwala na coraz lepszą ocenę stopnia ryzyka działań niepożądanych.
Równocześnie bardzo dynamicznie postępują prace mające na celu uzyskanie nowych możliwości dla terapii biologicznej, dąży się także do otrzymania syntetycznych odpowiedników niektórych leków. Do następnych celów należą kolejne cytokiny, chemokiny, receptory komórkowe, składowe dopełniacza, czynniki stymulujące angiogenezę, cząsteczki należące do układu sygnałów wewnątrzkomórkowych i metaloproteinazy. Jesteśmy więc świadkami nowej ery w zwalczaniu objawów chorób reumatycznych i bardzo szybkiego rozwoju tej metody leczenia.

Piśmiennictwo
1. Furst DE, Breedveld FC, Kalden JR, et al. Updated consensus statement on biological agents for the t reatment of rheumatic diseases, 2006. Ann Rheum Dis 2006; 65 (suppl. 3): iii2-iii15.
2. Maini RN, Breedveld FC, Kalden JR, et al. Sustained improvement over two years in physical function, structural damage, and signs and symptoms among patients with rheumatoid arthritis treated with infliximab and methotrexate. Arthritis Rheum 2004; 50: 1051-65.
3. Breedveld FC, Emery P, Keystone E, et al. Infliximab in active early rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 2004; 63: 149-55.
4. Cohen M. RA therapy with biologics: safety and long-term considerations. In: Schiff M. (ed.). Rheumatology Educational Initiative (REDI): Making a Difference in Rheumatology. Hasbrouck Heights N.J. Veritas Institute for Medical Education 2004; 137-60.
5. Quinn MA, Conaghan PG, O’Connor PJ, et al. Very early t reatment with infliximab in addition to methotrexate in early, poor-prognosis rheumatoid arthritis reduces magnetic resonance imaging evidence of synovitis and damage, with sustained benefit after infliximab withdrawal: results from a twelve-month randomized, double-blind, placebo – controlled trial. Arthritis Rheum 2005; 52: 27-35.
6. Finckh A, Simard JF, Duryea J, et al. The effectiveness of anti-tumor necrosis factor therapy in preventing progressive radiographic joint damage in rheumatoid arthritis: a population – based study. Arthritis Rheum 2006; 54: 54-9.
7. Tutuncu Z, Kavanaugh A. Anti-cytokine Therapies. In Harris E, et al. eds. Kelley’s textbook of rheumatology. 7th ed. W.B. Saunders, Philadelphia 2005; 940-50.
8. von Vollenhoven R, Harju A, Brannemark S, Klareskog L. T reatment with infliximab (Remicade) when etanercept (Enbrel) has failed or vice versa: data from the STURE registry showing that switching tumour necrosis factor a blockers can make sense. Ann Rheum Dis 2003; 62: 1195-8.
9. Baraliakos X, Listing J, Rudwaleit M, et al. Radiographic progression in patients with ankylosing spondylitis after 2 years of t reatment with the tumour necrosis factor a antibody infliximab. Ann Rheum Dis 2005; 64: 1462-6.
10. Braun J, Brandt J, Listing J, et al. Two year maintenance of efficacy and safety of infliximab in the t reatment of ankylosing spondylitis. Ann Rheum Dis 2005; 64: 229-34.
11. Generini S, Giacomelli R, Fedi R, et al. Infliximab in spondyloarthropathy associated with Crohn’s disease: an open study on the efficacy of inducing and maintaining remission of musculoskeletal and gut manifestations. Ann Rheum Dis 2004; 63: 1664-9.
12. Goedkoop AY, Kraan MC, Teunissen MB, et al. Early effects of tumour necrosis factor a blockade on skin and synovial tissue in patients with active psoriasis and psoriatic arthritis. Ann Rheum Dis 2004; 63: 769-73.
13. van der Heijde D, Dijkmans B, Geusens P, et al. Efficacy and safety of infliximab in patients with ankylosing spondylitis: results of a randomized, placebo controlled trial (ASSERT). Arthritis Rheum 2005; 52: 582-91.
14. Moreland LW, Genovese MC, Sato R, Singh A. Effect of etanercept on fatigue in patients with recent or established rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2006; 55: 287-93.
15. Chen HA, Lin KC, Chen CH, et al. The effect of etanercept on anti-cyclic citrullinated peptide antibodies and rheumatoid factor in patients with rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 2006; 65: 35-39.
16. Lovell DJ, Giannini EH, Reiff A, et al. Etanercept in children with polyarticular juvenile rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2000; 342: 763-9.
17. Horneff G, Schmeling H, Biedermann T, et al. The German etanercept registry for t reatment of juvenile idiopathic arthritis. Ann Rheum Dis 2004; 63: 1638-44.
18. Marzo-Ortega H, McGonagle D, O’Connor P, Emery P. Efficacy of etanercept for t reatment of Crohn’s related spondyloarthritis but not colitis. Ann Rheum Dis 2003; 62: 74-6.
19. van de Putte LB, Atkins C, Malaise M, et al. Efficacy and safety of adalimumab as monotherapy in patients with rheumatoid arthritis for whom previous disease modifying antirheumatic drug t reatment has failed. Ann Rheum Dis 2004; 63: 508-16.
20. Weinblatt ME, Keystone EC, Furst DE, et al. Long-term efficacy and safety of adalimumab plus methotrexate in patients with rheumatoid arthritis: ARMADA 4-year extended study. Ann Rheum Dis 2006; 65: 753-9.
21. van der Heijde D, Kivitz A, Schiff MH, et al. Efficacy and safety of adalimumab in patients with ankylosing spondylitis: results of multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Arthritis Rheum 2006; 54: 2136-46.
22. Bombardieri S, Tzioufas AG, Mc Kenna F, et al. Efficacy evaluation of adalimumab (Humira) in patients with single and multiple prior biologics in the ReAct trial. Arthritis Rheum 2004; 50 (suppl. 9): S187-92.
23. Jakubowiak W, Korzeniewska-Koseła M, Kuś J i wsp. Podręcznik gruźlicy – zalecenia NPZG. Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Warszawa 2001.
24. Haraoui B, Cameron I, Ouellet M, White B. Anti-infliximab antibodies in patients with rheumatoid arthritis who require higher doses of infliximab to achieve or maintain a clinical response. J Rheumatol 2006; 33: 31-36.
25. Eriksson C, Engstrand S, Sundqvist KG, Rantapää-Dahlqvist S. Autoantibody formation in patients with rheumatoid arthritis treated with anti-TNF-α. Ann Rheum Dis 2005; 64: 403-7.
26. Charles PJ, Smeenk RJ, De Jong J, et al. Assessment of antibodies to double-stranded DNA induced in rheumatoid arthritis patients following t reatment with infliximab, a monoclonal antibody to tumor necrosis factor a: findings in open-label and randomized placebo – controlled trials. Arthritis Rheum 2000; 43: 2383-90.
27. Ali Y, Shah S. Infliximab – induced systemic lupus erythematosus. Ann Intern Med 2002; 137: 625-6.
28. Shakoor N, Michalska M, Harris CA, Block JA. Drug-induced systemic lupus erythematosus associated with etanercept therapy. Lancet 2002; 359: 579-80.
29. Jonsdottir T, Forslid J, van Vollenhoven A, et al. T reatment with tumour necrosis factor a antagonists in patients with rheumatoid arthritis induces anticardiolipin antibodies. Ann Rheum Dis 2004; 63: 1075-8.
30. Askling J, Fored CM, Baecklund E, et al. Haematopoietic malignancies in rheumatoid-arthritis: lymphoma risk and characteristic after exposure to tumour necrosis factor antagonists. Ann Rheum Dis 2005; 64: 1414-20.
31. Askling J, Fored CM, Brandt L, et al. Risks of solid cancers in patients with rheumatoid arthritis and after t reatment with tumour necrosis factor antagonists. Ann Rheum Dis 2005; 64: 1421-6.
32. Franklin JP, Symmons DP, Silman AJ. Risk of lymphoma in patients with RA treated with anti-TNFα agents. Ann Rheum Dis 2005; 64: 657-8.
33. Geborek P, Bladström A, Turesson C, et al. Tumour necrosis factor blockers do not increase overall tumour risk in patients with rheumatoid arthritis, but may be associated with-an increased risk of lymphomas. Ann Rheum Dis 2005; 64: 699-703.
34. Mohan N, Edwards ET, Cupps IR, et al. Demyelination occurring during anti-tumor necrosis factor alpha therapy for inflammatory arthritides. Arthritis Rheum 2001; 44: 2862-9.
35. Mann DL, McMurray JJ, Packer M, et al. Targeted anticytokine therapy in patients with chronic heart failure. Circulation 2004; 109: 1594-1602.
36. Calabrese LH, Zein N, Vassilopoulos D. Safety of antitumour necrosis factor (anti-INF) therapy in patients with chronic viral infections: hepatitis C, hepatitis B and HIV infection. Ann Rheum Dis 2004; suppl. II: ii18-ii24.
37. Peterson JR, Hsu FC, Simkin PA, Wener MH. Effect of tumour necrosis factor a antagonists on serum transaminases and viraemia in patients with rheumatoid arthritis and chronic hepatitis C injection. Ann Rheum Dis 2003; 62: 1078-82.
38. Ostendorf B, Iking-Konert C, Kurz K, et al. Preliminary results of safety and efficacy of the interleukin 1 receptor antagonist anakinra in patients with severe lupus arthritis. Ann Rheum Dis 2005; 64: 630-3.
39. Nishimoto N, Yoshizaki K, Miyasaka N, et al. T reatment of rheumatoid arthritis with humanized anti-interleukin-6 receptor antibody. Arthritis Rheum 2004; 50: 1761-9.
40. McInnes IB, Gracie JA. Interleukin-15: a new cytokine target for the t reatment of inflammatory diseases. Curr Opin Pharmacol 2004; 4: 392-7.
41. McInnes I, Martin R, Zimmermann-Górska I, et al. Safety and efficacy of a human monoclonal antibody to IL-15 (AMG 714) in patients with rheumatoid arthritis: results of a multicenter, randomized, double-blind, placebo controlled trial. Ann Rheum Dis 2006; 65: 49.
42. Park CC, Morel JC, Amin MA, et al. Evidence of IL-18 as a novel angiogenic mediator. J Immunol 2001; 167: 1644-53.
43. Koenders MI, Joosten LA, van der Berg WB. Potential new targets in arthritis therapy: interleukin (IL)-17 and its relation to tumour necrosis factor and IL-1 in experimental arthritis. Ann Rheum Dis 2006; 65 (suppl. 3): iii29-iii33.
44. Dinarello CA, Kim SH. IL-32, a novel cytokine with a possible role in disease. Ann Rheum Dis 2006; 65 (suppl. 3): iii61-iii64.
45. Bhatia A, Ell PJ, Edwards JC. Anti-CD20 monoclonal antibody (rituximab) as an adjunct in the t reatment of giant cell arteritis. Ann Rheum Dis 2005; 64: 1099-100.
46. Edwards JC, Leandro MJ, Cambridge GB. B-lymphocyte depletion therapy with rituximab in rheumatoid arthritis. Rheum Dis Clin North Am 2004; 30: 393-403.
47. Edwards JC, Szczepański L, Szechiński J, et al. Efficacy of B-cell-targeted therapy with rituximab in patients with rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2004; 350: 2572-81.
48. Kremer JM, Westhovens R, Leon M, et al. T reatment of rheumatoid arthritis by selective inhibition of T-cell a ctivation with fusion protein CTLA 4 Ig. N Engl J Med 2003; 349: 1907-15.
49. Keystone EC, Strand V. Emerging therapies in rheumatoid arthritis. Kelley’s Textbook of Rheumatology. 7th ed. Elsevier Saunders, Philadelphia 2005; 951-60.

prof. dr hab. med. Irena Zimmermann-Górska Katedra i Klinika Reumatologiczno-Rehabilitacyjna i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu kierownik Katedry i Kliniki dr hab. med. Mariusz Puszczewicz

[Iwona]

Strasznie trudny jest dla mnie ten artykuł.Czy zatem leki biologiczne są już stosowane w leczeniu twardziny?Chyba jeszcze nie?

[Margaret74]

Z tego co ja zrozumialam po ostatniej wizycie u swojej reumatolog-to tak,ba,specjaliści wiążą b.wielkie nadzieje z tego typu lekami.Na Toczniu,jedna dziewczyna(ale nie wiem z jaka choroba) zakwalifikowała się do takiego programu-jakiś czas temu się odzywala-była zadowolona.
Napisz czego nie rozumiesz-a spróbujemy rozłożyc na czynniki 1wsze

[Margaret74]

W sumi eto od tego powinnam zacząć:

Leki biologiczne – grupa leków ściśle związana z cząsteczkami biologicznie czynnymi naturalnie występującymi w organizmie człowieka, działających przez wpływ na mechanizmy przez nie mediowane.

Leki biologiczne mogą:
naśladować funkcje prawidłowych białek ludzkich
wpływać na interakcje między różnymi biologicznie czynnymi cząsteczkami
wpływać na receptory komórkowe

Niekiedy są cząsteczki naturalnie występujące (insulina, erytropoetyna, czynniki wzrostu), kiedy indziej są to substancje zaprojektowane po to aby wpływać na różne mechanizmy leżące u podłoża chorób (antagoniści interleukin). Leki te wytwarzane są metodami biotechnologicznymi z wykorzystaniem inżynierii genetycznej.

Główne grupy leków biologicznych:
przeciwciała monoklonalne (sufiks -mab)
białka fuzyjne (sufiks -cept)
rekombinowane białka ludzkie (prefiks rh- lub rhu-)

Ważną grupą leków biologicznych są leki wpływające na reakcje immunologiczne, działających wybiórczo na poziomie molekularnym na różne etapy patogenezy chorób (głównie zapalnych i nowotworowych - wybiórcze leki immunosupresyjne lub immunomodulujące).
Historia [edytuj]

Za prapoczątek leków i terapii biologicznej można przyjąć zastosowanie przez Besta i Bantinga w 1921 r. w leczeniu cukrzycy białkowego hormonu insuliny.

Z nadejściem metod inżynierii genetycznej i wykorzystanie biotechnologii w przemyśle farmaceutycznym w pełni rozpoczęła się era leków biologicznych.
1985 – ludzki rekombinowany hormon wzrostu
insulina ludzka
erytropoetyna
czynniki wzrostowe dla granulocytów i płytek krwi
aktywatory plazminogenu
Zastosowanie [edytuj]

Terapia z zastosowaniem leków biologicznych nosi nazwę terapii biologicznej. Często terapia lekami biologicznymi jest wprowadzana jeśli tradycyjne leczenie jest nieskuteczne lub z jakichś względów niemożliwe do zastosowania.

Niektóre ważniejsze leki biologiczne stosowane w terapii:
infliksimab
adalimumab
etanercept

Przykłady schorzeń w których zastosowanie mają leki biologiczne:
reumatoidalne zapalenie stawów i niektóre inne zapalenia stawów (np. łuszczycowe, ZZSK)
przewlekłe nieswoiste zapalenia jelit (colitis ulcerosa, choroba Crohna)
choroby nowotworowe
dermatologia (np. łuszczyca z zajęciem stawów)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Leki_biologiczne

********************************************************************************************************************************************************************************************************************************************
Oczekiwania i możliwości

Jeżeli wspólnie z lekarzem zdecydowaliście o rozpoczęciu terapii lekami biologicznymi, możesz mieć pewność, że jest to jedna z najnowocześniejszych metod stosowanych na świecie powstrzymujących rozwój RZS.
Ruch w stronę zdrowia

Leki biologiczne zawdzięczają swoją nazwę pochodzeniu. Wytwarzane są metodami biotechnologicznymi z wykorzystaniem inżynierii genetycznej i to odróżnia je od tradycyjnych farmaceutyków. Leczenie biologiczne jest stosowane na świecie od kilkudziesięciu lat. W Polsce staje się coraz popularniejszą metodą walki z chorobami nowotworowymi, nieswoistymi zapaleniami jelit, łuszczycą oraz z RZS.

Terapia lekami biologicznymi charakteryzuje się silnym działaniem na ludzki organizm. Jest to związane z bardzo dużą skutecznością w zwalczaniu objawów chorobowych. Zastosowanie leków biologicznych w leczeniu chorych z wczesnym zapaleniem stawów nie tylko zmnejsza nasilenie objawów, ale również w znaczący sposób zapobiega uszkodzeniu stawów. Zastosowane w późniejszym etapie choroby redukują ból i powstrzymują jej dalszy rozwój.
Zalety leków biologicznych


Musisz wiedzieć, że nowoczesne leki biologiczne…

Umożliwią Ci zmniejszenie dawek innych leków, np. steroidów, które wcześniej były stosowane w leczeniu RZS.
Dzięki szybkim efektom i poprawie zdrowia skrócą okres hospitalizacji.
Mogą pozwolić Ci uniknąć leczenia chirurgicznego, zapobiegając postępującej deformacji stawów.
Przedłużą okresy remisji choroby.
Poprawią jakość Twojego życia.
Zanim poddasz się terapii…


Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu terapii biologicznej lekarz zawsze powinien omówić z pacjentem wszelkie aspekty „za” i „przeciw”. Leki biologiczne, podobnie jak inne leki, oprócz korzystnego wpływu na przebieg choroby mają także działania niepożądane. Działania te jednak nie zawsze muszą wystąpić.

Warto wiedzieć, że istnieją także pewne przeciwwskazania do stosowania leków biologicznych.

Otóż przed podjęciem decyzji o włączeniu leczenia biologicznego konieczne jest wykluczenie czynnego i utajonego zakażenia gruźlicą. Osoby objęte terapią, w przypadku wystąpienia objawów, powinny natychmiast zgłosić się do lekarza.

Należy też szczególnie starannie rozważyć stosowanie leków biologicznych u osób z niewydolnością krążenia, niektórymi chorobami układu nerwowego, (np. stwardnienie rozsiane) oraz wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Po wykluczeniu przeciwwskazań lekarz może zastosować terapię biologiczną na różnych etapach reumatoidalnego zapalenia stawów.

Pamiętaj, żeby przekazać lekarzowi wszystkie, nawet pozornie nieistotne szczegóły, dotyczące Twojego zdrowia i przebytych chorób oraz na bieżąco informować go o samopoczuciu i ewentualnie pojawiających się dolegliwościach.

Opracowanie: Multi Communications

Data utworzenia: 2008-10-20
Data aktualizacji: 2008-12-01

http://www.poruszycswiat.pl/?cid=51

[Margaret74]

Bardzo ciekawy artykuł,z którego ,m.in.wynika,ze nie używa się juz powoli metotreksatu... ,bo z tego co obserwuję,to nadal standard

Paweł Walewski
4 grudnia 2006

Postawmy na stawy
Reumatyzm – choroba, która wielu kojarzy się z jesienią życia, może zacząć się w wieku 30 lub 40 lat. Dlatego trzeba ją od początku leczyć, by nie dopuścić do inwalidztwa.

Co robić, gdy z bólu nie można ruszyć ręką ani nogą? Jak skończyć studia i nie stracić pracy, jeśli życie upływa od operacji do operacji, a rehabilitacja zabiera kilka godzin dziennie? Takie pytania dręczą 9 mln ludzi w Polsce, dotkniętych jedną z ponad 100 chorób reumatycznych. W rzeczywistości bowiem to, co zwykliśmy nazywać reumatyzmem, jest mozaiką wielu chorób.

Parlament Europejski ponad osiem miesięcy deliberował nad zatwierdzeniem deklaracji wzywającej Komisję Europejską do nadania chorobom reumatycznym priorytetowego znaczenia (taki status mają choroby serca i nowotwory), co pozwala uzyskać wyodrębnione fundusze ze środków unijnych na badania naukowe. Zdaniem prof. Jacka Szechińskiego, krajowego konsultanta w dziedzinie reumatologii, trwało to tak długo, ponieważ choroby stawów nie są śmiertelne: – Narosło wokół nich tyle błędnych skojarzeń, że umyka w zasadzie to, co najważniejsze: niewłaściwie lub zbyt późne leczenie reumatyzmu prowadzi do trwałego kalectwa, a to oznacza nie tylko cierpienie milionów ludzi, lecz także niewyobrażalne koszty dla systemów ochrony zdrowia.

Świat potrafi je już policzyć: dolegliwości reumatyczne stanowią niemal połowę absencji chorobowej w pracy, co prowadzi do utraty ok. 2 proc. dochodu narodowego brutto. W USA, Kanadzie i Europie Zachodniej pochłaniają one jedną trzecią wszystkich nakładów na lecznictwo. Za ich skutki płaci więc cała gospodarka i podatnicy. Także w Polsce liczba osób niepełnosprawnych z orzeczoną z powodu chorób reumatycznych rentą inwalidzką sięga 1,5 mln i są one trzecią przyczyną orzeczeń rentowych po chorobach układu krążenia oraz zaburzeniach psychicznych. – Po dwóch latach od rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów co trzeci chory staje się niezdolny do pracy – mówi prof. Szechiński. – Przechodzi na garnuszek państwa, a koszty z tym związane są trzykrotnie wyższe od samego leczenia.


Pacjent z reumatyzmem żyje źle, boleśnie. Wycofuje się z życia powoli, w dodatku z depresją wynikającą z unieruchomienia na wózku inwalidzkim i bycia ciężarem dla najbliższej rodziny. Całe szczęście, że są grupy wsparcia, gdzie pacjenci próbują odnaleźć radość życia i sens w codziennym znoszeniu cierpienia. Można o tym przeczytać na łamach „Złotego Środka” – magazynu chorych, wydawanego przez Stowarzyszenie Reumatyków i Ich Sympatyków przy współpracy Instytutu Reumatologii w Warszawie. Relacje chorych dają nadzieję, ale też pokazują trud, z jakim muszą starać się o skuteczne leczenie. Jakby nie było ono prawem, lecz przywilejem, o który trzeba samemu zabiegać.

Bo nie jest prawdą, że diagnoza choroby reumatycznej oznacza wegetację do końca życia. Odkąd wiadomo, że powodem bólu i deformacji stawów nie są zmiany klimatyczne, lecz zaburzenia w układzie odporności – poszukiwania skutecznych metod leczenia nabrały tempa. Po wstrząsie, jaki w 2004 r. przeżyli reumatycy i ich lekarze w związku z wycofaniem przeciwzapalnego Vioxxu (zaliczany do tzw. koksybów, o mechanizmie działania innym od tradycyjnej aspiryny, lek ten stał się przebojem na rynku farmaceutycznym; przyjmowało go ponad 20 mln ludzi, którzy po pieciu latach dowiedzieli się, że zwiększa ryzyko zawałów serca i udarów mózgu), dziś na reumatologicznych kongresach medycznych nie mówi się o niczym innym, jak o terapii biologicznej. Opiera się ona na cząsteczkach naturalnie występujących w ustroju, które po odpowiedniej obróbce laboratoryjnej i podaniu do organizmu pacjenta modyfikują jego siły obronne.

– W leczeniu chorób reumatycznych ostatnie stulecie przyniosło trzy przełomy – mówi prof. Anna Filipowicz-Sosnowska z Instytutu Reumatologii w Warszawie. – To pierwsze zastosowanie w 1929 r. soli złota, w 1951 r. – metotreksatu, który osłabia układ odporności, a w 1998 r. rozpoczęła się era terapii biologicznej, która blokuje czynnik TNF.

I chociaż zarówno sole złota, jak metotreksat nie wyszły z użycia, dopiero odkrycie wspomnianego czynnika Tumor Necrosis Factor oraz leków blokujących jego aktywność znosi dokuczliwe objawy przynajmniej u połowy pacjentów i pozwala przetrwać chorobę w nie najgorszej kondycji. „Gdy poznaliśmy sprawcę stanów zapalnych w stawach, czyli substancje pośredniczące w komunikacji między komórkami układu odporności, odkrycie leków było w zasięgu możliwości” – mówił podczas ostatniego kongresu American College of Rheumatology prof. David Wofsy z San Francisco. TNF jest tylko jednym ze wspomnianych czynników, obok innych tzw. cytokin, które u ludzi zdrowych pomagają limfocytom zwalczać zarazki. U reumatyków działają jednak inaczej – przekazują układowi immunologicznemu błędne sygnały, wskutek czego nie potrafi on odróżnić własnych białek od obcych i niszczy je w stawach, jakby były niebezpiecznymi intruzami.

Leki neutralizujące TNF to przeciwciała monoklonalne lub inne białka naturalnie występujące w organizmie, które po dożylnym lub podskórnym podaniu dość szybko zmniejszają obrzęki i bolesność stawów, skracają czas sztywności porannej, poprawiają jakość życia. Nowym celem terapeutycznym są też same limfocyty B, które u reumatyków produkują przeciwciała przeciwko własnym tkankom organizmu – zastosowanie przeciwko nim leku sprawdzonego już w kuracji chłoniaków budzi nadzieje na dalszą poprawę.


Polskę od innych krajów dzieli przepaść, jeśli chodzi o dostęp do nowoczesnych kuracji – ogłosił niedawno nasz Zespół Ekspertów ds. Diagnostyki i Terapii Chorób Reumatycznych (patrz ramka). – Z leczenia biologicznego korzysta u nas zaledwie 0,05 proc. chorych na reumatoidalne zapalenie stawów – ubolewa prof. Jacek Szechiński, którego nie przekonuje tłumaczenie władz resortu zdrowia, że koszty takiej kuracji są zbyt wysokie dla budżetu państwa. – A czy analizy te uwzględniają koszty związane z chorobą nieleczoną, w tym zasiłków i rent?

Z leczenia rytuksymabem, czyli wspomnianym przeciwciałem monoklonalnym wymierzonym w limfocyty B, korzysta raptem kilka osób, ponieważ roczna kuracja kosztuje 28 tys. zł i nie jest finansowana z budżetu NFZ. To można nawet zrozumieć, bo lek stosowany jest od niedawna i musi przejść przynajmniej roczną kwarantannę, by zyskać aprobatę urzędników, którzy decydują o refundacji leczenia. Ale ze starszych leków biologicznych – takich jak infliximab lub etanercept – korzysta w całej Polsce raptem 200 osób, choć według konsultanta krajowego leki te mogłyby pomóc uratować przed inwalidztwem 30 tys. chorych. To co prawda zaledwie 7 proc. z 400 tys. osób dotkniętych reumatoidalnym zapaleniem stawów, ale by pieniędzy na refundację bezmyślnie nie trwonić – powinna być zarezerwowana tylko dla tych, którym przyniesie największą korzyść. Młodych pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów lub zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa w ogóle nie obejmują żadne programy terapeutyczne finansowane przez NFZ. Odkąd dwa lata temu Ministerstwo Zdrowia zamknęło ich listę – mimo restrykcyjnych kryteriów kwalifikowania chorych – wszyscy czekają na jej odblokowanie.

– W kilku szafach mamy podania dotyczące 100 nowych programów terapeutycznych, ale decyzję w tej sprawie musi podjąć ministerstwo – mówi Krzysztof Łanda, od niedawna pełniący obowiązki dyrektora Departamentu Gospodarki Lekami w NFZ. W jego opinii rolą Funduszu powinno być udzielanie poparcia tym kuracjom, które zawierają pełną analizę ekonomiczną. – Oczekuję, że w przypadku chorób reumatycznych będą one również dotyczyć oszczędności, jakie z tytułu zmniejszenia liczby rent inwalidzkich może przynieść kuracja biologiczna – dodaje dyrektor, którego zespół obecnie inwentaryzuje wnioski właśnie pod tym kątem. Ministerstwo obiecuje, że uruchomienie nowych programów nastąpi w pierwszym kwartale 2007 r.

– Wciąż słyszę, że coś się ma zmienić, ale nie zmienia się nic – ubolewa prof. Szechiński. – Przecież my żebrzemy o dostęp do leczenia biologicznego tylko dla pacjentów z najbardziej agresywnym przebiegiem choroby. I wystarczy, by dostępność ta wzrosła przynajmniej do poziomu Słowacji czy Rumunii. Tam z tego typu kuracji korzysta 0,4 proc. pacjentów, co w Polsce oznacza wzrost z 200 do 1600 osób. – Nie stać nas na wszystko – sumuje Krzysztof Łanda z NFZ. – Dlatego pierwszeństwo będą miały te programy, które mają udowodnioną skuteczność i z punktu widzenia polepszenia stanu zdrowia pacjenta dają najwięcej korzyści.


Z badań Instytutu Reumatologii wynika, że ponad 80 proc. osób dotkniętych reumatoidalnym zapaleniem stawów jest niepełnosprawnych, a pracuje zawodowo zaledwie 14 proc. Niemożność planowania nawet najbliższej przyszłości z powodu częstych nawrotów powoduje, że niełatwo nauczyć się z tą chorobą żyć. – Dlatego stan ogólny pacjenta bardzo zależy od jego sił psychicznych – ocenia socjolog Bożena Moskalewicz z warszawskiego Instytutu Reumatologii i dodaje, że nie mniej istotna jest rehabilitacja narządu ruchu. Nawet nowoczesne leki nie są pozbawione działań niepożądanych i mogą jedynie pomóc szybciej usunąć dolegliwości. Aby efekty kuracji były trwałe, nie obędzie się bez codziennej gimnastyki, spacerów, ćwiczeń nie pozwalających stawom zastygnąć w bezruchu.

Paradoksalnie taka rehabilitacja nabiera szczególnego znaczenia w okresie nasilenia dolegliwości, a więc wtedy, gdy chorego wszystko boli i najchętniej nie wstawałby z łóżka. – Znam pacjentki, które po rozpoznaniu choroby reumatycznej kupują psa, bo zwierzę mobilizuje je do codziennych spacerów – opowiada dr Moskalewicz. Każdy sposób jest dobry, byle nie zalegać w łóżku.

Kilka lat temu w Holandii, w regionie Enschede, gdzie znajduje się największa w tym kraju klinika reumatologiczna, zapytano pacjentów z ciężkimi, przewlekłymi chorobami reumatycznymi o największe problemy. Oczekiwano, że na pierwszym miejscu wymienią ból. Ku zdziwieniu badaczy, najdokuczliwszym problemem okazała się utrata niezależności oraz ograniczenia w poruszaniu się. – Brak samodzielności bardzo dokucza młodym pacjentom – mówi prof. Szechiński. – Przecież są sprawni umysłowo i chcą być przydatni, a choroba kieruje ich na wózek inwalidzki zamiast do normalnej pracy.

http://www.polityka.pl/nauka/199915,1,p ... stawy.read

[Margaret74]

Jeden z nowszych artykułów-polecam gorąco -tym bardziej,że dotyczy TU i leków biologicznych

http://www.termedia.pl/magazine.php?mag ... =FULL_TEXT

[Grażyna]

W Centrum Reuatologii na ul;Spartańskiej w Warszawie -RZS jest leczone lekami biologicznymi.W czasie mojego pobytu w szpitalu, na mojej sali leżała pani,która zakwalifikowała się do tego programu .Byla w szpitalu tylko na badaniach kontrolnych ,wyszla po 3 dniach i czula Się bardzo dobrze.

[Anna]

W Białymstoku również są programy, w ktorych chorym na RZS podawane są leki biologiczne. Podczas moich pobytów zetknęłam się z Paniami, przyjmującymi leki. Większość z nich chwaliła je sobie.

[Margaret74]

U chorych na RZS na szersza skale stosuje sie owe leczenie,tak jak i w pzrypadku ch.Crohna-z twardzinka niestety jest gorzej
BARDZO zachęcam do przeczytania artykułu z Termedii -nie moge go wkleić,bo chronia go prawa autorskie,a gdzie indziej go nie znalazłam...

[Iwona]

Metotreksat jest nadal stosowany bo należy do najbezpieczniejszych.Przytoczę fragment pisma prof. Witold Tłustochowicz

Przypominam, że zgodnie ze stanowiskiem agencji oceniającej farmakoekonomikę (NICE), powtórzonym przez Zespół Koordynacyjny ds Leczenia Biologicznego w Chorobach Reumatycznych w Polsce (http://www.ewidencjarzs), leczenie lekami biologicznymi jest uzasadnione tylko wówczas gdy prowadzi do remisji, inne stopnie poprawy nie uzasadniają tegoż leczenia. Remisja jest uzyskiwana u 12-22% chorych leczonych biologicznie w monoterapii, u około 40 % po połączeniu z metotreksatem. Metotreksat w dawce 25 mg tydzień powoduje remisję u 50% chorych, w leczeniu skojarzonym z innym LMPCH u 70%.

Spośród wszystkich leków stosowanych w reumatologii najbezpieczniejszy jest metotreksat, zbliżone do niego są leflunomid i leki antycytokinowe.
źródło