Dieta cukrzycowa

Tu znajdziesz informacje co może pomóc,a co zaszkodzić z pokarmów.

Dieta cukrzycowa

Postprzez Margaret74 » Cz wrz 02, 2010 20:50

DIETA W CUKRZYCY
Opracowała diet. T. Korab

Odpowiednie odżywianie jest jednym z najistotniejszych czynników gwarantujących osiągnięcie właściwych wyników leczenia.
Dieta może być jedynym czynnikiem wpływającym na regulację poziomu cukru we krwi lub też wspomagać leczenie doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, czy insuliną.
Dieta osób chorych na cukrzycę powinna być zbliżona do racjonalnego żywienia osób zdrowych.

Podstawowym celem diety cukrzycowej jest:
A dostarczenie odpowiedniej ilości energii oraz składników pokarmowych potrzebnych do zapewnienia
prawidłowego funkcjonowania organizmu
B redukcja masy ciała u chorych z nadwagą i otyłością oraz utrzymanie jej na prawidłowym poziomie
C uzyskanie stężenia glukozy we krwi na poziomie możliwie najbardziej zbliżonym do prawidłowego
D przeciwdziałanie powikłaniom cukrzycy

W planowaniu żywienia należy kierować się następującymi zasadami:
1. Dieta chorego na cukrzycę powinna być dobrana indywidualnie dla każdego chorego przez lekarza prowadzącego oraz dietetyka i zawierać odpowiednią wartość energetyczną oraz odżywczą.
Wartości te oblicza się w zależności od wieku pacjenta, płci oraz aktywności fizycznej.
Należy pamiętać, że zarówno nadmiar, jak i niedobór pożywienia jest niewskazany i może być przyczyną różnych powikłań.
Nadmiar pożywienia prowadzi do wzrostu poziomu cukru we krwi oraz do otyłości, niedobór może być przyczyną niedocukrzenia.
2.W przypadku osób z nadwagą lub otyłością konieczne jest zastosowanie diety niskoenergetycznej.
Redukcja masy ciała polepsza wyniki leczenia cukrzycy:
- normalizuje zaburzenia w wydzielaniu insuliny u osób otyłych
- zmniejsza oporność tkankową na insulinę zarówno tę wytwarzaną w organizmie, jak i podawaną
we wstrzyknięciu
- zwiększa skuteczność doustnych leków przeciwcukrzycowych
Redukcja masy ciała powinna być odpowiednio rozłożona w czasie. Nie należy stosować diet
głodowych. W ciągu tygodnia nie powinno się chudnąć więcej niż 0,5 – 1 kg.

3.Dieta powinna dostarczać wszystkie składniki odżywcze (węglowodany, białka, tłuszcze, błonnik pokarmowy, składniki mineralne i witaminy) w odpowiednich ilościach i proporcjach.

WĘGLOWODANY

Węglowodany to składniki pokarmowe, które w bezpośredni sposób wpływają na stężenie glukozy we krwi. Powinny one stanowić 45 – 50 % dziennego zapotrzebowania energetycznego.
Wyróżniamy 2 rodzaje węglowodanów: przyswajalne i nieprzyswajalne.
Węglowodany przyswajalne dzielimy na:
a szybkowchłanialne (cukry proste i dwucukry)-są to: glukoza, fruktoza, sacharoza, laktoza (występują one w produktach takich jak: cukier, miód, słodycze, syropy, soki, owoce, mleko płynne, mleko w proszku, mleko skondensowane,zabielacze do kawy).
b wolnowchłanialne (cukry złożone)- jest to skrobia(źródłem węglowodanów złożonych są: kasze, ryż, płatki zbożowe, pieczywo, makarony, mąka, ziemniaki, suche nasiona roślin strączkowych).Skrobia w przewodzie pokarmowym ulega stopniowemu trawieniu i jest rozkładana do cząsteczek glukozy. Trawienie i wchłanianie skrobi następuje powoli, co zapobiega niekorzystnym wahaniom poziomu glukozy we krwi. Dlatego produkty skrobiowe powinny być głównym źródłem węglowodanów w diecie cukrzycowej i stanowić podstawę każdego dobrze skomponowanego posiłku.

BŁONNIK

Błonnik pokarmowy jest bardzo ważnym składnikiem diety.Zaliczany jest do węglowodanów nieprzyswajalnych.
Nie ulega on trawieniu w przewodzie pokarmowym, nie ma wartości energetycznej, powiększa natomiast objętość posiłków dając uczucie sytości, reguluje pracę jelit, ma również wpływ na szybkość wchłaniania cukrów.
Wyróżniamy dwa rodzaje błonnika pokarmowego: rozpuszczalny i nierozpuszczalny.

Błonnik rozpuszczalny ma szczególne znaczenie w diecie osób chorych na cukrzycę (spowalnia wchłanianie cukrów, dzięki czemu zapobiega dużym wahaniom poziomu glukozy we krwi, ma również wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi).Występuje on w produktach takich jak: otręby i płatki owsiane, suche nasiona roślin strączkowych, marchew, dynia, brokuły, kapusta, jabłka, owoce cytrusowe (szczególnie polecane grejpfruty).

Błonnik nierozpuszczalny wpływa na pracę jelit, zapobiega zaparciom, zwiększa objętość stolca, przyspiesza pasaż jelitowy oraz pochłania i wiąże niektóre substancje, również toksyczne, z przewodu pokarmowego.
Jest również bardzo pomocny w diecie redukcyjnej osób z nadwagą i otyłością.Pełni on rolę tzw. wypełniacza, daje uczucie sytości na dłużej.Występuje w następujących produktach: otręby pszenne, pieczywo razowe z mąki z pełnego przemiału, grube kasze (gryczana, pęczak), ciemny ryż, warzywa, owoce, szczególnie ze skórką i drobnymi pestkami.

BIAŁKO

Białko to składnik pożywienia, który jest materiałem budulcowym dla komórek organizmu. Powinno ono stanowić 15 – 20 % wartości energetycznej diety. Dieta ze zwiększoną zawartością białka może przyczynić się do szybszego zmniejszenia masy ciała i poprawy wyrównania glikemii.Nie należy go jednak jeść w nadmiarze. Jest ono bowiem obciążeniem dla nerek, dlatego osoby z istniejącą nefropatią cukrzycową powinny ograniczyć spożycie białka do 0,8 g / kg należnej masy ciała, równocześnie zwiększając udział białka roślinnego. Białko może pochodzić zarówno z produktów zwierzęcych, jak i roślinnych.
Produkty zwierzęce bogate w pełnowartościowe białko to: mięso, drób, ryby, jaja, mleko oraz jego przetwory.
Trzeba jednak pamiętać, że mleko (szczególnie słodkie), oprócz pełnowartościowego białka, jest również źródłem węglowodanów szybko wchłanialnych (laktozy) dlatego jego ilość w diecie powinna być ograniczona (można go spożyć ok. 300 ml dziennie).Bardziej polecane są fermentowane przetwory z mleka (kefir, jogurt naturalny).
Wskazane jest zwiększenie spożycia ryb, szczególnie morskich. Powinny być one spożywane przynajmniej 1 – 2 razy w tygodniu. Ryby są bogatym źródłem zarówno pełnowartościowego białka, jak i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega – 3, które mają wpływ na obniżenie cholesterolu i ciśnienia krwi oraz działają przeciwzakrzepowo.
Z produktów roślinnych bogatym źródłem białka są suche nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soczewica, soja), polecane w diecie osób chorych na cukrzycę również ze względu na znaczną zawartość błonnika rozpuszczalnego (pektyn).

TŁUSZCZE

Są najbardziej kalorycznym składnikiem diety, dlatego należy je jeść z umiarem.
Tłuszcz powinien stanowić 30 – 35 % zapotrzebowania energetycznego. Należy pamiętać, że prawie połowa spożywanego przez nas tłuszczu znajduje się w produktach białkowych tzn. w mięsie, wędlinach, serach, jajach, mleku.
Źródłem tłuszczu są zarówno produkty roślinne, jak i zwierzęce.
Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego to: masło, śmietana, smalec, oraz tłuszcz pochodzący z: mięsa, wędlin, jaj, mleka i jego przetworów.Są to tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe nasycone, które powodują wzrost stężenia cholesterolu we krwi i mogą przyczyniać się do rozwoju miażdżycy. Dlatego powinny być w diecie ograniczane.
Osoby mające podwyższony poziom cholesterolu we krwi powinny ograniczyć również spożycie żółtek do 2 – 3 tygodniowo.
Zaleca się natomiast spożywanie tłuszczów roślinnych, będących źródłem jedno – i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Źródłem kwasów tłuszczowych jednonienasyconych jest olej rzepakowy i oliwa z oliwek.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe występują natomiast w oleju sojowym, słonecznikowym, kukurydzianym i arachidowym.

WARZYWA I OWOCE

Warzywa i owoce, szczególnie w postaci surowej, są dobrym źródłem witamin, składników
mineralnych i błonnika, dlatego powinny się znaleźć w każdym posiłku.Warzywa gotowane mają wyższy indeks glikemiczny (szybciej podnoszą poziom cukru we krwi), z tego powodu nie należy ich rozgotowywać. Ta sama zasada dotyczy gotowania kasz i makaronów.Warzyw można zjeść więcej, ok. 700g w ciągu dnia, natomiast owoce należy ograniczyć do 250 -300g ze względu na dość dużą zawartość fruktozy.

SÓL KUCHENNA

Należy ograniczyć spożycie soli kuchennej.
Nie powinno się jej jeść więcej niż 6g dziennie (1 łyżeczka). Spożywanie większej ilości soli sprzyja wzrostowi ciśnienia krwi i rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Zamiast soli można używać przypraw ziołowych.

ALKOHOL

Alkohol najlepiej wykluczyć z diety całkowicie. Dotyczy to szczególnie osób przyjmujących doustne leki przeciwcukrzycowe, czy insulinę. Alkohol może nasilać ich działanie i doprowadzić do
hipoglikemii. Dopuszczalne jest spożycie niewielkich ilości alkoholu wytrawnego okazjonalnie, ale tylko w trakcie posiłku, nigdy na czczo.
Mogą sobie na to pozwolić jedynie osoby z wyrównaną cukrzycą, u których nie występują inne współistniejące schorzenia takie jak: nadciśnienie tętnicze czy nadwaga.

Dieta powinna dostarczać podobnych ilości składników pożywienia w każdym kolejnym dniu i w ten sposób przyczyniać się do stabilności przebiegu cukrzycy. (Dotyczy to szczególnie osób leczonych insuliną).
Dodatkowe ilości pożywienia są dozwolone wyłącznie w dniach, w których wykonuje się większy niż zwykle wysiłek fizyczny (praca mięśni obniża poziom cukru we krwi) lub kiedy organizm traci energię z powodu dodatkowej choroby (np. gorączka, infekcja).Przed wysiłkiem fizycznym, wykraczającym poza zwykle na co dzień wykonywane czynności, należy zjeść dodatkową porcję węglowodanów (np. ½ szklanki soku owocowego,1kromkę chleba lub 2 – 3 herbatniki na 1 godzinę zwykłego spaceru). Ilość i rodzaj węglowodanów wchodzących w skład dodatkowego posiłku jest uzależniona od poziomu glikemii bezpośrednio przed wysiłkiem. Czasami taki posiłek może nie być w ogóle potrzebny. Nie należy podejmować wysiłku fizycznego w przypadku, gdy wartość glikemii przekracza 250 mg/dl (13,9 mmol/l) u chorych z cukrzycą typu I i 300 mg/dl (16,7 mmol/l) u chorych z cukrzycą typu II.

Bardzo ważne jest, aby w rozkładzie posiłków w ciągu dnia uwzględnić rodzaj stosowanej insuliny, jej szczyt działania oraz ilość wstrzyknięć.Wielkość posiłku (szczególnie zawarta w nim ilość węglowodanów) musi być dostosowana do wielkości dawki insuliny.
Ilość posiłków może być różna (4 – 7 posiłków w ciągu dnia), w zależności od rodzaju i ilości wstrzyknięć insuliny.Są to przeważnie: 3 posiłki główne, większe objętościowo (śniadanie, obiad, kolacja), oraz mniejsze objętościowo tzw. przekąski (II śniadanie, podwieczorek, posiłek przed snem). Posiłki powinny być spożywane co 2 – 3 godziny.
Stosowanie większej ilości mniejszych posiłków pozwala uniknąć uczucia głodu oraz uzyskać lepsze wyrównanie cukrzycy.
W przypadku stosowania analogów insuliny (np. Humalog, NovoRapid) wystarczą 4 posiłki, można wówczas zrezygnować z II śniadania i podwieczorku.
Bardziej rygorystycznie muszą przestrzegać pór i wielkości posiłków chorzy stosujący konwencjonalną insulinoterapię (2 wstrzyknięcia w ciągu doby).
Pacjenci stosujący metodę wielokrotnych wstrzyknięć insuliny mają większą możliwość przesuwania pory posiłku lub zmiany wielkości posiłku w zależności od potrzeb i okoliczności.

Główne trzy posiłki (I śniadanie, obiad i kolacja) powinny zawierać produkty dostarczające białko zwierzęce (mięso, ryby, jaja, sery, mleko).Najlepiej posiłki komponować tak, aby zawierały wszystkie składniki pokarmowe (białko, tłuszcz,węglowodany).Białko i tłuszcz opóźniają wchłanianie węglowodanów, co pozwala na uniknięcie znacznych wahań
poziomu cukru we krwi.

Całkowita ilość węglowodanów, które należy zjeść w ciągu dnia powinna być podzielona na wszystkie posiłki. Spożycie węglowodanów najlepiej kontrolować stosując wymienniki węglowodanowe
(WW). WW to taka ilość produktu, która zawiera 10g węglowodanów przyswajalnych.


NIEDOCUKRZENIE

Osoby przyjmujące insulinę zawsze powinny nosić przy sobie glukozę lub inne produkty zawierające węglowodany szybkowchłanialne (np. cukier, słodki sok owocowy, coca – cola).Jest to konieczne w przypadku hipoglikemii (obniżenia poziomu cukru we krwi do < 60 mg %,lub < 3,3 mmol/l).W takiej sytuacji należy natychmiast zjeść 2–3 łyżeczki cukru (najlepiej rozpuszczone w wodzie lub herbacie) lub wypić ½ szklanki coca-coli, albo słodkiego soku owocowego, a następnie zjeść kanapkę.Cukier, sok czy coca – cola zawierają cukry proste, które szybko podniosą poziom glukozy
we krwi, natomiast skrobia znajdująca się w pieczywie zapewni utrzymanie się odpowiedniego poziomu cukru we krwi przez dłuższy czas.

PRODUKTY WSKAZANE I PRZECIWWSKAZANE W DIECIE CUKRZYCOWEJ

PRODUKTY ZBOŻOWE Wskazane jest pieczywo ciemne i jasne, a także – w ograniczonej ilości – makarony (polecane szczególnie z mąki razowej), kasze i ryż. Unikać należy chałek, strucli, bułek maślanych, rogali, pieczywa półfrancuskiego,chleba razowego na miodzie. Z kasz wybierać trzeba raczej grube, jak gryczana i pęczak. Musli najlepiej przygotować samemu, bez cukru,miodu i
czekolady .

OWOCE W diecie codziennej powinno się znaleźć 250 – 300g owoców w kilku porcjach. Owoce zawierają głównie glukozę i fruktozę, dlatego zjedzone jednorazowo w dużych ilościach znacznie podnoszą poziom glukozy we krwi. Nie powinno się zjadać więcej niż 3 wymienniki owocowe dziennie.Najmniej węglowodanów dostarczają np. grejpfruty (szczególnie zielone), poziomki, truskawki, maliny.Owoce o średniej zawartości węglowodanów to: agrest ,arbuzy, brzoskwinie, czereśnie, jagody, jabłka, gruszki, kiwi, morele, mandarynki, pomarańcze, porzeczki czerwone, wiśnie.Dużo węglowodanów zawierają czarne porzeczki, winogrona, banany i ananasy z puszki. Należy jeść różne owoce, lecz np. grejpfrutów i truskawek można zjeść więcej niż winogron czy bananów.Natomiast trzeba znacznie ograniczać spożycie owoców suszonych i koniecznie wyeliminować syropy owocowe, dżemy,powidła,marmoladę. Bardzo rzadko można sobie pozwolić na odrobinę dżemu niskosłodzonego.Tyle samo węglowodanów (10g = 1 WW) zawiera np.: 120g arbuza, średnie jabłko (140 g), ok. 18 czereśni (80 g), 20 średnich truskawek (200 g), pół małego banana (50 g), 3 płaskie łyżeczki dżemu niskosłodzonego.

WARZYWA Należy je spożywać codziennie, w każdym posiłku, łącznie około 500g, przynajmniej połowę na surowo. Najmniej węglowodanów dostarczają: cykoria, kalafior, brokuły, kapusta pekińska, kapusta kiszona, ogórki świeże i kiszone, pomidory, rzodkiewki, sałata zielona, szparagi, szpinak, cukinia ,seler naciowy i korzeniowy, papryka zielona, grzyby.
Więcej – buraki, cebula, fasolka szparagowa, wszelkie rodzaje kapusty, marchew, pietruszka, papryka czerwona, pory.
Warzywa o dużej zawartości węglowodanów to: suche nasiona roślin strączkowych, bób, groszek zielony, groszek konserwowy, soczewica, kukurydza, soja, ziemniaki.
Warzyw zawierających małe ilości węglowodanów można zjeść więcej, bogatszych w węglowodany, odpowiednio mniej. Znacznie trzeba ograniczyć spożycie suchych nasion roślin strączkowych.Nie należy z nich jednak rezygnować całkowicie, gdyż są one dobrym źródłem błonnika rozpuszczalnego, który zwalnia wchłanianie węglowodanów i ma wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Są również dobrym źródłem białka, które jest polecane w diecie osób chorych na cukrzycę.
Warzywa przyrządza się z niewielką ilością tłuszczu. Do surówek dodaje się olej słonecznikowy, sojowy lub kukurydziany. Śmietanę powinno się zastąpić zsiadłym mlekiem, kefirem lub jogurtem naturalnym. Do warzyw gotowanych trzeba dodać trochę margaryny lub masła.

ZIEMNIAKI Należy je jeść z umiarem, najlepiej ugotowane lub upieczone bez dodatku tłuszczu.Lepiej jest jeść ziemniaki ugotowane w całości. Ziemniaki ubite, w postaci puree bardzo szybko podnoszą poziom cukru we krwi (mają wysoki indeks glikemiczny). Z placków ziemniaczanych powinno się zrezygnować. Tradycyjne, smażone frytki powinno się zastąpić mrożonymi, przeznaczonymi do pieczenia.

NAPOJE
Najbardziej wskazana jest zwykła woda – przegotowana lub mineralna nie gazowana. Soki owocowe dostarczają dużo cukrów, należy więc pić je w bardzo małych ilościach i rozcieńczone, przy czym najbardziej wskazane są: grejpfrutowy, pomarańczowy i jabłkowy. Winogronowego i porzeczkowego należy unikać. Soki warzywne zawierają mniej cukrów niż owocowe, ale nie mogą zastąpić ani owoców, ani warzyw. Cukrzycy powinni zrezygnować ze słodkich napojów gazowanych, zawierają bowiem dużo cukru, a nie dostarczają żadnych wartościowych składników. Z umiarem można je pić, gdy są słodzone aspartamem.Pół szklanki soku grejpfrutowego zawiera tyle samo węglowodanów przyswajalnych, co 1 szklanka soku wielowarzywnego lub 2 szklanki soku pomidorowego (10g = 1 WW).

JAJA Prawie nie zawierają węglowodanów. Jednak – ze względu na dużą zawartość cholesterolu w żółtku – powinno się jadać nie więcej niż 2 – 3 tygodniowo. Białka jaj nie mają cholesterolu, można więc właśnie ich użyć do jajecznicy, sałatek, majonezu, klusek.

MLEKO I PRZETWORY MLECZNE Jednorazowo nie można pić dużych ilości mleka, kefiru i jogurtu naturalnego, gdyż zawierają one laktozę (cukier mleczny), która stosunkowo szybko podnosi poziom glukozy we krwi. W ciągu dnia można wypić
ok. 300 ml mleka, najlepiej w kilku porcjach. Bardziej wskazany jest kefir, jogurt, czy maślanka niż mleko słodkie. Najlepiej wybierać produkty o najwyżej 2 % zawartości tłuszczu.Przeciwwskazane są jogurty owocowe, słodkie twarożki i desery mleczne.
1 szklanka mleka - 200ml (1 WW) zawiera tyle cukru, co 170ml jogurtu naturalnego 2% tłuszczu, lub
150 ml jogurtu naturalnego 0,1 % tłuszczu, lub 130 ml jogurtu owocowego 1,5 % tłuszczu.
Wszystkie sery zawierają mało cukru mlecznego. Z twarogowych najlepiej wybierać chude i półtłuste.
Do przygotowania twarożków wskazane jest używać zsiadłego mleka, kefiru lub jogurtu naturalnego. Sery żółte są dosyć tłuste i dlatego trzeba ograniczyć ich spożycie do kilku plasterków tygodniowo (z serów żółtych najlepiej wybierać tłuste niż pełnotłuste, a z topionych tłuste niż kremowe).

MIĘSO I JEGO PRZETWORY
Należy wybierać tylko chude gatunki. Najbardziej polecane: drób (kurczak, indyk), cielęcina, młoda wołowina, w ograniczonej ilości chudy schab. Drób powinno się jeść bez skóry.Ograniczyć należy spożycie baraniny, wieprzowiny, mięsa kaczki i gęsi oraz podrobów.Z wędlin najbardziej wskazane są drobiowe, unikać należy tłustych (np. parówek, serdelków, szynki wieprzowej, kiszek, salcesonów i pasztetów) oraz konserw.Wskazane jest częste spożywanie ryb, zwłaszcza morskich. Zaleca się je spożywać 2 – 3 razy w tygodniu.Dla osób otyłych najbardziej wskazane są ryby chude np. dorsz, flądra, morszczuk, płastuga, kargulena, pstrąg. Ci, którzy nie mają kłopotów z nadwagą, mogą spożywać również tłuste gatunki ryb takie jak: halibut, makrela, śledź, tuńczyk.
Cukrzycy powinni w zasadzie jeść tylko mięso gotowane albo pieczone w specjalnych foliach lub na ruszcie,
a jeśli smażone, to na patelni nie wymagającej stosowania tłuszczu. Jeżeli jednak czasem użyje się tłuszczu, najlepiej, by była to oliwa z oliwek lub olej rzepakowy niskoerukowy.

TŁUSZCZE Należy jeść z dużym umiarem, a osoby otyłe wyraźnie muszą je ograniczyć. Wykluczyć z diety należy słoninę, boczek i smalec. Masła można używać w ograniczonych ilościach, a lepiej zastąpić je margaryną miękką. Śmietanę lepiej zastąpić jogurtem naturalnym lub kefirem.
ZUPY I SOSY Powinno się przyrządzać bez zasmażek, tylko na chudych wywarach warzywnych albo mięsnych.
Można zagęszczać je odrobiną mąki rozprowadzoną wodą lub mlekiem. Osoby wymagające redukcji masy ciała mogą stosować zupy czyste lub zamiast zupy soki warzywne.

CUKIER, MIÓD, CIASTA I SŁODYCZE Najlepiej zupełnie z nich zrezygnować. Cukier lepiej zastąpić słodzikami zawierającymi substancję słodzącą
o nazwie ASPARTAM np. DIASPAM, SUKRAM lub PEPTIS.Należy je jednak stosować z umiarem, a najlepiej przyzwyczaić się do picia gorzkich napojów.Słodzików z aspartamem nie mogą stosować osoby chore na fenyloketonurię.
Do pieczenia i gotowania należy stosować słodzik o nazwie ACESULFAM K.Tylko przy objawach niedocukrzenia ( hipoglikemii ) osoba chora na cukrzycę musi natychmiast spożyć trochę cukru buraczanego, glukozy, miodu lub wysoko słodzonego dżemu (jednak nie więcej niż 2-3 łyżeczki), po czym powinien zjeść kanapkę. Wyjątkowo rzadko – i najlepiej po konsultacji z lekarzem można pozwolić sobie na małą porcję czegoś słodkiego, ale w tym przypadku należy zrezygnować z odpowiedniej ilości produktów węglowodanowych np. pieczywa.Ciasta i desery przeznaczone dla chorych na cukrzycę powinny zawierać bardzo mało cukru, tłuszczu i żółtek. Mogą to być ciasta drożdżowe, biszkoptowe ptysiowe lub ucierane (ewentualnie obsypane słodzikiem).Z deserów poleca się bezcukrowe galaretki, kisiele, budynie (mogą być z dodatkiem słodziku). Do ciast i deserów można dodać owoce. Należy też ograniczyć spożywanie orzechów i migdałów, gdyż zawierają dużo tłuszczu. Tak zwane słodycze dla cukrzyków również podnoszą poziom glukozy we krwi, choć wolniej niż tradycyjne wyroby cukiernicze, natomiast zawierają podobne ilości tłuszczu.
W ograniczonych porcjach mogą je spożywać tylko osoby szczupłe, z uregulowaną cukrzycą, ale wliczając
je do dziennej puli wymienników węglowodanowych.

ALKOHOL
Najlepiej z niego całkowicie zrezygnować.

ŹRÓDŁO
Avatar użytkownika
Margaret74
 

Postprzez » Cz wrz 02, 2010 20:50

 

Re: Dieta cukrzycowa

Postprzez ibiza13 » Wt wrz 07, 2010 10:01

W diecie cukrzycowej jakiekolwiek stosowanie zastępczych środków słodzących nie jest zalecane, zwyczaje żywieniowe prowadzą do konieczności ich stosowania. Żadnego z dostępnych środków nie można zalecić w sposób bezkrytyczny.
Stosowana niekiedy fruktoza ulega w ustroju przemianie do glukozy i może wywołać zarówno wzrost hiperglikemii, jak i hipertriglicerydemię (podwyższony poziom triglicerydów.
Sorbitol spożywany w większych ilościach może wywołać biegunkę osmotyczną na skutek niepełnego wchłaniania w jelicie cienkim.
Najczęściej spotykanym nieodżywczym środkiem słodzącym jest aspartam (dipeptyd asparaginianowo-fenyloalainowy) zalecany w ilości do 40 mg/kg masy ciała. Aspartamu nie wolno stosować w wyższych temperaturach (do 60 st.C). Do gotowania i pieczenia zaleca się acesulfam K. Rozpowszechniło się również stosowanie sacharyny jako środka słodzącego. Jakkolwiek nie potwierdzono dotąd działania karcinogennego tego preparatu, które obserwowano u zwierząt, spożycie nie powinno jednak przekraczać 2,5 mg/kg masy ciała na dobę, co odpowiada 6-10 tabletkom po 12 mg sacharyny.
Inne słodziki, takie jak acesulfam (w ilości 15 mg/kg masy ciała) lub cyklaminiany nie znajdują szerszego zastosowania w żywieniu osób z cukrzycą.

Przy diecie cukrzycowej przygotowując posiłki :
- należy stosować gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie, duszenie w małej ilości tłuszczu,
- nie zaleca się potraw smażonych,
- zupy i sosy należy sporządzać na wywarach warzywnych, podprawiając zawiesiną z chudego mleka, kefiru lub jogurtu i maki,
- nie należy rozgotowywać produktów zbożowych i warzyw – potrawy bardziej rozgotowane powodują szybsze zwiększenie stężenia poziomu glukozy we krwi,
- należy spożywać warzywa i owoce w postaci surowej,
- ograniczyć sól kuchenną (norma dla zdrowych ludzi do 6g/dobę),
- można stosować przyprawy ziołowe,
- można stosować słodziki.


Przy diecie cukrzycowej warto zapoznać się z indeksem glikemicznym (IG), który określa procentowo szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu produktów w porównaniu do wzrostu, jaki następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej glukozy. IG klasyfikuje produkty żywnościowe na podstawie ich wpływu na stężenie glukozy we krwi i czas pojawienia się zmian. Wszystkie produkty węglowodanowe są porównywane z produktem referencyjnym, którym jest czysta glukoza i oceniane w równoważnych ilościach (wagowych).

Produkty żywnościowe zostały przez Michale Montignaca („Jeść, aby schudnąć”) podzielone w zależności od indeksu glikemicznego na:
- produkty o niskim IG – poniżej 55
- produkty o wysokim IG – powyżej 55.

Produkty o wysokim IG są szybko trawione i wchłaniane w przewodzie pokarmowym. Dochodzi do gwałtownego zwiększenia glikemii poposiłkowej, a następnie szybkiego zmniejszenia się stężenia glukozy we krwi, co powoduje uczucie głodu.
Produkty o niskim IG działają powoli i przez dłuższy czas, powodują łagodne zwiększenie glikemii i insulinemii poposiłkowej.
W diecie o niskim indeksie glikemicznym należy ograniczyć, a nawet wykluczyć: cukier, słodycze, ciastka, desery, dżemy wysokosłodzone, miód, gdyż wpływają na zwiększenie stężenia insuliny, m.in. wpływającej na odkładnie się tłuszczu w organizmie.

Tabela Indeksów Glikemicznych

Dieta o małym IG zwiększa uczucie sytości, opóźnia pojawienie się uczucia głodu i zmniejsza dowolne (nieograniczone) spożycie pokarmów.
Coraz więcej jest danych wskazujących na korzyści zdrowotne ze stosowania diety o małym IG, w szczególności do chorób przewlekłych związanych z: insulinoopornością, w tym cukrzycy typu 2, otyłością, chorób sercowo-naczyniowych i niektórych nowotworów złośliwych.
Podobnie jak w przypadku innych zaleceń dietetycznych nie należy stosować samego IG, ale kierować się nim w wyborze produktów spożywczych w ramach zdrowej diety, która powinna zawierać mało nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuszcze zwierzęce) i dużo błonnika (z błonnikiem należy uważać przy chorobach jelita grubego). Stosowana w taki sposób dieta o niskim IG jest zgodna z ogólnymi zasadami zdrowego żywienia polegającymi na spożywaniu większej ilości owoców, warzyw, pełnoziarnistego pieczywa i płatków zbożowych (nie mylić z płatkami śniadaniowymi typu cornflakes, ciniminis, chocapic, itp. gdyż są to produkty o wysokim IG). W przeciwieństwie do innych diet redukcyjnych, nie ma żadnych danych o niekorzystnych skutkach zdrowotnych takiego odżywiania.

Źródło:

1. Brand-Miler J., Marsh K.,2008, Dieta o małym indeksie glikemicznym – nowy sposób odżywiana dla wszystkich?, Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej, 118 (6) s. 332-334.
2. Ciborowska H., Rudnicka A., 2007, Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka., PZWL
3. Hasik J., Gawęcki J., 2005, Żywienie człowieka zdrowego i chorego., T.2, PWN
"Życie jest albo wielką przygodą, albo niczym." - Helen Keller
W pracy robię TO, a w domu TO

Obrazek
Avatar użytkownika
ibiza13
Administrator
Administrator
 
Posty: 2278
Dołączył(a): N lip 25, 2010 09:06
Lokalizacja: Słupsk/Szczecin

Re: Dieta cukrzycowa

Postprzez Margaret74 » Wt wrz 07, 2010 11:03

Przeniosę więc tutaj szczegółowe info na temat indeksu:

Indeks glikemiczny produktów spożywczych

Tradycyjna klasyfikacja węglowodanów opiera się na stopniu polimeryzacji łańcucha węglowodorowego dzieląc je na proste i złożone. W 1981 r.u David Jenkins i jego współpracownicy z uniwersytetu w Toronto, zaproponowali klasyfikację produktów węglowodanowych na podstawie ich zdolności do podwyższania poziomu glukozy we krwi nazywając ją indeksem glikemicznym.

Obecnie według raportu FAO/WHO z 1998 r. dotyczącego znaczenia węglowodanów w żywieniu człowieka indeks glikemiczny definiowany jest jako pole powierzchni pod dwugodzinną krzywą glikemii po spożyciu 50 g dostępnych węglowodanów z produktu badanego w stosunku do pola pod krzywą odpowiedzi glikemicznej po spożyciu ekwiwalentnej ilości węglowodanów z produktu standardowego (glukozy lub białego pieczywa). Wartość indeksu glikemicznego produktów spożywczych otrzymana z zastosowaniem jako standardu białego chleba jest około 40% większa od wartości obliczanej wobec glukozy.
IG = (Pole powierzchni pod krzywą glikemię produktu badanego / Pole powierzchni pod krzywą glikemię produktu standardowego) * 100%

W celu obliczenia wartości indeksu glikemicznego posiłku, czy jadłospisu należy wyliczyć, jaki udział stanowią w ogólnej puli węglowodanów w posiłku, węglowodany pochodzące z porcji produktów, które go tworzą. Wartość ta pomnożona przez IG produktów po zsumowaniu da nam IG posiłku (tab. 1.)

Zjedzenie produktu o wysokim IG prowadzi do gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi wywołującego w odpowiedzi u osób z prawidłowo funkcjonującą trzustką duży wyrzut insuliny. Poziom glukozy we krwi szybko ulega wtedy obniżeniu często nie tylko do wartości wyjściowej, lecz znacznie poniżej niej, prowadząc do hipoglikemii. Objawem hipoglikemii jest uczucie głodu, a chęć jego zaspokojenia jest powodem niekontrolowanego pojadania. Produkty o wysokim IG przyspieszają również zależny od insuliny proces odkładania się tłuszczu w komórkach tłuszczowych. Spożycie produktów o niskim indeksie glikemicznym powoduje powolny i relatywnie niewielki wzrost poziomu glukozy, a co za tym idzie niewielki wyrzut insuliny.
Pierwszy spis wartości indeksu glikemicznego opublikowany przez Jenkins’a i wsp. w 1981 r. zawierał zaledwie 62 produkty spożywcze i cukry proste. Obecnie najpełniejszy spis wartości indeksu glikemicznego został opublikowany przez Foster-Powell’a i wsp. w 2002 roku i zawiera ponad 750 produktów spożywczych.

Ładunek glikemiczny (ŁD)
Wartości IG nie dają informacji jak dużo węglowodanów jest w określonym rodzaju pożywienia, a zarówno ilość, jak i jakość węglowodanów wpływa na odpowiedź glikemiczną organizmu. Dlatego w 1997 r. naukowcy z Harvard University wprowadzili pojęcie ładunku glikemicznego (ŁG), który jest miarą zarówno ilości, jak i jakości węglowodanów w produkcie.
ŁG = ilość węglowodanów w porcji produktu (g) * IG / 100
Jeżeli produkt ma wysoki IG (np. gotowana marchew) i niski ŁG, po spożyciu standardowej porcji takiego produktu wzrost glikemii nie powinien być wysoki. Ładunek glikemiczny np. gotowanej marchwi wskazuje, że standardowa porcja tego produktu zawiera mało węglowodanów przyswajalnych i mimo wysokiego IG nieznacznie podnosi stężenie glukozy we krwi. Natomiast produkty węglowodanowe o wysokim ŁG i wysokim IG (np. ziemniaki, biały chleb) powodują wysoki wzrost glikemii nawet po spożyciu niewielkiej porcji tego produktu. Podobnie wysoki wzrost glikemii może być oczekiwany po spożyciu dużych ilości produktu o wysokim ŁG i niskim IG (np. owoce suszone, soki owocowe).

Co wpływa na wartość IG produktów?
Odpowiedź glikemiczna jest cechą indywidualną dla każdego człowieka. Zależy m. in. od wrażliwości komórek na insulinę, funkcjonowania trzustki, czynności trawiennej przewodu pokarmowego, aktywności fizycznej. Zdolność regulacji metabolizmu glukozy zmienia się nawet u zdrowych osób, a u osób z cukrzycą jest szczególnie osłabiona. Poziom glikemii poposiłkowej zależy również od tempa opróżniania żołądkowego, trawienia i wchłaniania węglowodanów.
Szybko trawione i wchłaniane węglowodany (łatwo przyswajalne) mają wysoki IG. Natomiast wolno trawione i wchłaniane węglowodany mają niski IG, a stężenie glukozy we krwi po ich spożyciu wzrasta powoli.
Powszechnie sądzi się, że cukier spożywczy (sacharoza) znacznie podwyższa stężenie glukozy we krwi. Jednak wartość IG sacharozy, zbudowanej z glukozy i fruktozy, jest średnia 68% i zbliżona do IG np. białego pieczywa – 70%.
Produkty zawierające znaczne ilości fruktozy (IG = 19%) lub laktozy (IG = 46%) charakteryzują się niższym indeksem glikemicznym, co może tłumaczyć niski IG większości owoców i produktów mlecznych. Fruktoza nie przekształca się w całości w glukozę, natomiast galaktoza, która wchodzi w skład laktozy, jest wolniej wchłaniana z przewodu pokarmowego i dopiero w wątrobie przekształcana do glukozy.

Skrobia składa się z amylozy i amylopektyny, która, ze względu na swoją rozgałęzioną budowę jest łatwiej hydrolizowana (rozpad związku chem. pod wpływem wody) niż amyloza, dostarczając szybko wchłanianej w jelicie glukozy. Ogrzewanie produktu skrobiowego do ok. 80°C w środowisku wodnym, powoduje uwodnienie ziarnek skrobi i przejście jej w postać żelową, łatwiej hydrolizowaną przez enzymy przewodu pokarmowego. Gdy temperatura roztworu wodnego spada, mieszanina żelowa przechodzi z powrotem w formę uporządkowaną, tworząc krystaliczną sieć nierozpuszczalną w wodzie i mniej podatną na hydrolizę w jelicie cienkim, przez co IG takiego produktu może ulec obniżeniu. Procesy takie, jak np.: mielenie, walcowanie, rozgniatanie, rozrywają ziarenka skrobi, czyniąc je bardziej podatnymi na trawienie i wchłanianie, przez co ich IG wzrasta. Biały chleb i płatki kukurydziane są przykładami produktów wysoko przetworzonych. Skrobia w chlebie białym i płatkach kukurydzianych jest w pełni zżelifikowana, co powoduje, że jest prawie całkowicie strawiona i wchłonięta.
Natomiast węglowodany pochodzące ze spaghetti z powodu zwartej struktury produktu, która zmniejsza enzymatyczną hydrolizę skrobi są trudniej przyswajalne. Indeks glikemiczny dla ziarna czy otrąb jest znacznie niższy niż dla płatków i mąki. Również zmiana formy produktu ma wpływ na wartość indeksu glikemicznego, np. gotowane ziemniaki w kostkach mają niższy indeks glikemiczny od ziemniaków tłuczonych, podobnie wartość indeksu glikemicznego dla całych jabłek jest niższa niż dla jabłek tartych czy też soku jabłkowego.
W wielu roślinach, takich jak np. warzywa strączkowe lub w minimalnie przetworzonych produktach z ziarna np. płatki, otręby czy kasza jęczmienna, owsiana, i owocach takich jak: jabłka, śliwki, brzoskwinie, morele zawartość błonnika pokarmowego rozpuszczalnego w wodzie (pektyny, gumy) opóźnia uwalnianie, trawienie i wchłanianie węglowodanów, wydłużając czas tych procesów, dlatego produkty te mają niski IG. Tłuszcz podobnie jak błonnik pokarmowy opóźnia opróżnianie żołądka, zmniejsza szybkość pasażu jelitowego oraz efektywność wchłaniania i trawienia węglowodanów, co w konsekwencji zmniejsza indeks glikemiczny. Produkty bogate w białko wpływają na sekrecję (wydzielanie przez komórki) hormonów jelitowych i insuliny, co może zmniejszać glikemię poposiłkową, a tym samym indeks glikemiczny. Obecność kwasów organicznych bądź substancji antyodżywczych, jak np. kwas mlekowy, kwas octowy, fityniany, polifenole, mogą obniżać glikemię poposilkową, a duża koncentracja substancji antyodżywczych w roślinach strączkowych, czy fitynianów i tanin w pełnych ziarnach zbóż, otrębach, czy kwasów organicznych w produktach fermentowanych, pieczywie na zakwasie - może wyjaśniać ich niski IG.
Również dojrzewanie i przechowywanie owoców i warzyw zmienia ich indeks glikemiczny np.: IG bananów niedojrzałych jest niższy od IG bananów dojrzałych, gdyż w czasie dojrzewania zawarta w nich skrobia rozkłada się do glukozy. Znaczenie ma także pora dnia, w której produkt został spożyty, to jak szybko został spożyty i jakie posiłki go poprzedzały. Posiłek o niskim IG może zmniejszać glikemię następującą po spożyciu kolejnego posiłku.

Dieta o niskim indeksie glikemicznym charakteryzuje się znaczącym zwiększeniem spożycia surowych owoców i warzyw, nasion roślin strączkowych, wybranych pełnoziarnistych produktów zbożowych bogatych w rozpuszczalny w wodzie błonnik pokarmowy (np. produkty z jęczmienia i owsa, pumpernikiel, kasza gryczana). Równocześnie w diecie o IG ogranicza się spożycie produktów mącznych, jasnego pieczywa, pieczywa cukierniczego, produktów skrobiowych o małej zawartości błonnika pokarmowego takich jak ziemniaki oraz żywności o wysokiej zawartości cukrów prostych: ciasta, ciasteczka, słodycze i słodzone napoje
Dieta bazująca na produktach o niskim indeksie glikemicznym normalizuje poposiłkowe stężenie glukozy i insuliny we krwi, zmniejszając ryzyko wystąpienia lub łagodząc objawy cukrzycy. U osób z cukrzycą typu 1. i 2. zmniejszenie IG diety średnio o 10%, odpowiada redukcji stężenia hemoglobiny glikowanej, w ciągu średnio 7 tygodni o 7-8%, co zmniejsza o około 10% ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy. Dieta bogata w produkty o niskim indeksie glikemicznym zmniejsza także częstość występowania epizodów hiper- i hipoglikemii, oraz poprawia akceptację dietoterapii u osób z cukrzycą. Równocześnie wprowadzenie indeksu glikemicznego nie eliminuje koncepcji wymienników węglowodanowych w diecie dla osób z cukrzycą, zwracając uwagę przy planowaniu posiłków także na jakość węglowodanów. Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne (ADA) przyznaje, że produkty o niskim IG mogą zmniejszać poposiłkową glikemię u osób z cukrzycą i poprawić jej wyrównanie, ale podkreśla brak wystarczających dowodów na istnienie długotrwałych korzyści ze stosowania diety opartej o te produkty. W najnowszych rekomendacjach eksperci ADA podkreślają, że dla osób z cukrzycą jest ważniejsza całkowita ilość węglowodanów w posiłku niż ich źródło bądź rodzaj. Europejskie Towarzystwo Badań nad Cukrzycą (EASD) rekomenduje zastępowanie produktów o wysokich wartościach IG produktami o niskim IG.
Diety, w których wybierane są produkty o niskim indeksie glikemicznym sprzyjają również zmniejszaniu stężenia cholesterolu całkowitego i triglicerydów oraz zwiększeniu stężenia „dobrego” cholesterolu HDL we krwi i mogą być wykorzystywane w dietoterapii hiperlipidemi. Równocześnie dieta o niskim IG poprzez wpływ na metabolizm tkanki tłuszczowej i na zwiększenie odczucia sytości może stanowić element konstrukcji diety redukującej masę ciała.

W celu ułatwienia wyboru odpowiednich produktów przyjęto, że wartości IG poniżej 55% są wartościami niskimi, od 55 do 70% – średnimi, a powyżej 70% – wysokimi (gdy standardem jest glukoza). Niski IG ma większość owoców, nieskrobiowych warzyw, roślin strączkowych, pełnoziarniste pieczywo, natomiast wysokie wartości IG występują w rafinowanych produktach zbożowych (np. białe pieczywo), ziemniakach, ryżu, słodzonych napojach. W praktyce jednak, nie jest konieczne, by wybierać tylko produkty o niskim IG, ponieważ połączenie w posiłku produktu o wyższej i niższej wartości IG daje posiłek o średniej wartości IG. Przy wyborze produktów węglowodanowych należy kierować się także czynnikami mającymi wpływ na wartość IG. Należy, zatem np. wybierać produkty jak najmniej przetworzone termicznie i mechanicznie, stosować dodatek octu lub soku cytrynowego do sałatek. Wartości graniczne ładunku glikemicznego dla standardowych porcji produktów spożywczych uznano za niskie dla ŁG ≤ 10, średnie od 11 do 19 i wysokie ≥ 20.
Prawidłowo zestawiona dieta o niskim indeksie glikemicznym, w pełni pokrywa zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze, składniki mineralne i witaminy, jest bogata w błonnik pokarmowy i antyoksydanty.

dr Ewa Lange
Katedra Dietetyki SGGW
w Warszawie
numer 06/2006

http://www.diabetyk.pl/dieta/in-glikemi ... czych.html
Avatar użytkownika
Margaret74
 

Postprzez » Wt wrz 07, 2010 11:03

 


Powrót do Dietetyka

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 2 gości

cron