Zaparcie (zaparcia, zatwardzenie, obstrukcja) - utrudnione lub zbyt rzadkie oddawanie stolca.
Osoby zdrowe oddają zazwyczaj 1-2 dobrze uformowane stolce dziennie, czasem stolec co drugi dzień. W przypadku zaparć stolec może być oddawany nawet 1-2 razy w tygodniu.
Zaparcia są jednymi z najczęstszych dolegliwości ludzi w krajach wysoko rozwiniętych. Występuje:
- najczęściej u osób zdrowych spożywających pokarmy z małą zawartością płynów i błonnika,
- u osób zdrowych prowadzących siedzący tryb życia,
- u osób w podeszłym wieku i
- noworodków oraz
- u kobiet w zaawansowanej ciąży.
Często towarzyszy zaburzeniom czynnościowym jelita grubego, zwłaszcza u kobiet, jako tzw. zaparcie nawykowe. W zaparciach kał jest zazwyczaj twardy i suchy, oddawany z wysiłkiem.
Zaparcie może być również (znacznie rzadziej) wywołane przyczynami:
• mechanicznymi np.:
- osłabienie mięśni tłoczni brzusznej
- niedrożność jelit
- zwężenie jelit przez naciek nowotworowy
- zwężenie w przebiegu chorób zapalnych (np. Leśniowskiego-Crohna)
- blizny
- ucisk z zewnątrz
• toksycznymi np.:
- zatrucie ołowiem i arsenem
- po podaniu niektórych leków, jak opium i atropiny,
• czynnościowymi np.:
- zaparcia atoniczne u starców i obłożnie chorych
- choroby gorączkowe
- wyniszczenie
- zaparcie spastyczne.
Jedną z częstszych przyczyn zaparcia jest lekceważenie uczucia parcia na stolec, co prowadzi do zaburzenia odruchu defekacyjnego. Leczenie zależy od przyczyny wywołującej. W leczeniu objawowym stosuje się środki przeczyszczające.
Bardzo ważną rolę w zaparciach odgrywa dieta. Należy jeść produkty z dużą zawartością błonnika.
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE W PRZYPADKU ZAPARĆ
* Dieta powinna zawierać właściwą ilość błonnika (ok. 40g dziennie), do pokarmów zawierających dużo błonnika należą:
- łuski ziaren żyta, pszenicy, kukurydzy
- fasola, groch – te jednak nie są polecane ze względu na działanie wydymające
- skórki jarzyn i owoców
* Na ok. pół godziny przed śniadaniem można wypić 1 szklankę soku z warzyw, owoców, wody mineralnej lub przegotowanej wody z miodem o temperaturze pokojowej
* Każdego dnia warto zjeść 2-3 łyżki otrąb, a raz- dwa razy dziennie zjeść łyżkę stołową siemienia lnianego. Mielone siemię lniane można wypić po zalaniu wodą, jednak lepsze efekty smakowe można uzyskać po dodaniu nasion do np. jogurtu, czy innej potrawy.
* Do każdego posiłku warto dodać jakieś warzywa, np. brokuły, brukselkę, buraki, kalafiora, kalarepkę, marchew, pora czy rzodkiewkę, lub owoce: porzeczki, maliny, gruszki, jabłka, kiwi, poziomki, agrest.
* Należy wypijać duże ilości wody niegazowanej (1,5-3 litry).
* Śniadanie najlepiej rozpocząć chlebem razowym (nie pszennym!).
* W ostatnich latach coraz częściej (nie tylko w biegunkach, czy podczas stosowania antybiotyku, także w przypadku zaparć) polecane są probiotyki (np. Lacidofil). Są to żywe kultury bakterii, które zasiedlając jelito grube, stabilizują mikroklimat jelita grubego, a to przyczynia się do poprawy jego czynności.
* Do środków, które nie są zalecane w profilaktyce zaparć, należą:
- ryż
- banany
- gotowana marchew
- kakao
- czekolada, ciastka
- jasne pieczywo
- zmniejszyć ilość potraw mącznych (kluski, kopytka)
- soczewica, groch, fasola, bób – pomimo dużych wartości błonnika mają własności rozdymające
- napoje gazowane
- duża ilość tłustych potraw (tłuste potrawy nie są zalecane tak naprawdę nawet osobom w pełni zdrowym)
Należy pamiętać, że niewłaściwa dieta jest tylko jednym z wielu przyczyn zaparcia.
http://futuramed.pl/aid86_gid76_zaparcia